عبدالله بدری؛ دبیر کل اوپک در پایان نشست این سازمان در وین گفت که اعضای اوپک بر سر سقف تولید به توافق نرسیدند چون "نتوانستند پیشبینی کنند که با رفع تحریمهای ایران در سال آینده میلادی تا چه حد به میزان تولید نفت افزوده خواهد شد".
در بیانیهای که در پایان اجلاس روز جمعه، منتشر شد، برخلاف معمول هیچ اشارهای به سقف تولید نشده است.
بیژن نامدار زنگنه؛ وزیر نفت ایران در پایان نشست گفت:"هیچ تصمیم جدیدی گرفته نشده است."
آقای زنگنه پیش از این گفته بود ایران تنها در صورتی حاضر است درباره سهمیهاش با اوپک گفتگو کند که میزان تولیدش به سطح قبل از تحریمها برسد.
او پیش از آغاز اجلاس هم گفت:"ایران پس از لغو تحریمها در هر صورت ۵۰۰ هزار بشکه به تولید خود میافزاید و این حجم را وارد بازارهای جهانی میکند".
کارشناسان حوزه اقتصاد و انرژی می گویند که این امر، می تواند به معنای وجود یک اختلاف جدی و عمیق میان اعضای اصلی سازمان کشورهای تولیدکننده نفت –اوپک- در زمینه قیمت و میزان تولید نفت باشد.
به عقیده کارشناسان، تحریم های یکجانبه بین المللی علیه ایران که مهم ترین بخش آن، صنعت تولید و صادرات نفت ایران را نشانه رفته بود، در چند سال گذشته، فرصت مناسبی را در اختیار دیگر تولیدکنندگان بزرگ این انرژي حیاتی مانند عربستان سعودی قرار داده بود تا با افزایش بی رویه میزان تولید خود، سودهای کلانی به دست آورند.
از جانب دیگر، در سال های اخیر، عربستان سعودی در تبانی با امریکا به منظور تضعیف ایران و روسیه -دو غول نفتی مهم جهان- تلاش کرده اند با بالابردن سقف تولید و ارائه نفت ارزان به بازارهای جهانی، این دو کشور را تحت فشار قرار دهند.
این در حالی است که بر بنیاد ارزیابی آگاهان مسایل اقتصادی، خود این کشورها به ویژه عربستان سعودی نیز زیان های بزرگی را از ناحیه این بازی سیاسی- اقتصادی مزورانه متحمل شده و این رژيم، اکنون دچار کسری شدید بودجه شده و سیاست های ریاضت اقتصادی و کاهش هزینه ها در بخش های مهم ارائه خدمات عمومی، بهداشت، آموزش و امتیازات دولتی را به اجرا گذاشته است.
نکته قابل تأملی که موجب ایجاد بن بست در اتخاذ یک تصمیم درست و هماهنگ برای اعضای اوپک شده، این است که کشورهایی مانند عربستان سعودی، دیگر حاضر نیستند با لغو تحریم های بین المللی، جایگاه قبلی ایران و سهمیه مشروع این کشور در تولید نفت را به رسمیت بشناسند و از سهم غیر قانونی خود در تولید بالا و بی رویه صرف نظر کنند.
این در حالی است که به گمان کارشناسان عرصه انرژي، انتظار می رود ایران به عنوان یکی از بازیگران اصلی بازار نفت و عضو مهم اوپک، بعد از رفع و توقف تحریم های هسته ای در سال آینده میلادی با افزایش تولید و صادرات به بازار نفت بازگردد.
کشورهای عضو اوپک سقف تولید نفت را از ۳۰ میلیون بشکه در روز به ۳۱.۵ میلیون بشکه افزایش داده اند.
با این حساب، اعضای اصلی این سازمان مخصوصا عربستان سعودی دیگر حاضر نیستند سهم قانونی ایران در زمینه تولید نفت را به رسمیت بشناسند.
با همه این احوال، ایران بارها اعلام کرده است که برای بالابردن سقف تولید نفت خود، نیازی به اجازه اوپک ندارد و این چیزی است که استمرار رویه پیش از اعمال تحریم های بین المللی علیه این کشور، آن را قانونا به رسمیت می شناسد. به اعتقاد ایران، این عربستان سعودی است که برای ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای نفت در بازارهای جهانی و در نتیجه آن، برقراری ثبات و تعادل در قیمت این کالای مهم و استراتژيک، از سهم غیر قانونی خود که در طول سال های غیبت ایران، کسب کرده، دست بکشد و به سهمیه قانونی خود، بسنده نماید.
کارشناسان هم می گویند که ایران در هر صورت، پس از لغو تحریم ها، اقدام به افزایش تولید نفت خود خواهد کرد و این یکی از مهم ترین اهداف ایران از امضای توافق هسته ای نیز محسوب می شود؛ اما اعضای اوپک اگر به آینده این سازمان، اهمیت می دهند، می بایست بر عربستان سعودی فشار وارد کنند تا دست از خیره سری غیر قانونی بردارد و سهم و جایگاه سایر اعضای مهم این سازمان را به رسمیت بشناسد؛ در غیر آن، خطری جدی، آینده و اعتبار این سازمان مهم را تهدید خواهد کرد.