در بازار کابل ارزش افغانی در برابر دالر امریکایی به طور کم سابقهای سقوط کرده است.
در حال حاضر هر دالر امریکایی حدود ۶۴ افغانی فروخته میشود، در حالی که تا دو ماه پیش ۶۰ افغانی بود.
مسؤولان سرای شهزاده کابل؛ مرکز تبادل ارز در افغانستان میگویند که مشکلات سیاسی سبب از دست رفتن ارزش افغانی در برابر دالر شده است.
بانک مرکزی هنوز حاضر نشده در این باره ابراز نظر کند.
صرافان میگویند که در روزهای گذشته شاهد نزول سریع ارزش پول افغانی در برابر دالر امریکایی بوده اند.
حکومت ماهانه مقدار معینی دالر وارد بازار ارز میکند تا ارزش افغانی را حفظ کند؛ اما پول افغانی در سالهای گذشته موفق نشده که ثبات خود را حفظ کند و همواره از قیمت آن کاسته شده است.
آمار نشان می دهد که از آغاز رفورم پولی در یک دهه گذشته این نخستین بار است که پول افغانی تا این حد ارزش خود را در برابر دالر از دست میدهد.
کارشناسان مسایل اقتصادی، این سقوط سهمگین و تکان دهنده ارزش پول ملی را به ناکامی سیاست های اقتصادی دولت نسبت می دهند و می گویند که سران حکومت وحدت ملی حتی به یک درصد وعده های داده شده در حوزه توسعه اقتصادی، بالابردن ارزش پول ملی یا دست کم تثبیت ارزش آن در برابر ارزهای خارجی عمل نکرده اند.
از جانب دیگر، آشفتگی و نابسامانی جاری در عرصه های سیاسی و امنیتی نیز آینده اقتصادی کشور را به شدت تحت الشعاع قرار داده و به عقیده کارشناسان، در چنین وضعیتی، هیچ دورنما و چشم انداز امیدبخشی برای اقتصاد نابسامان افغانستان وجود ندارد.
وضعیت امنیتی روز به روز بدتر می شود و در این اواخر، دامنه ناامنی ها به نحو بی سابقه ای به امن ترین نقاط کشور از صفحات امن شمالی تا قلب کابل پایتخت گسترش یافته است؛ موضوعی که به عقیده ناظران و آگاهان مسایل اقتصادی، موجب وحشت سرمایه گذاران و در نتیجه فرار سرمایه از کشور شده است.
در این میان، سکوت بانک مرکزی در برابر سقوط ویرانگر و ترسناک ارزش پول ملی در برابر دالر امریکایی نیز از دید کارشناسان، هرگز پیام خوشایندی محسوب نمی شود؛ زیرا دست کم یکی از معانی این سکوت این است که بانک مرکزی هم به عنوان مهم ترین مرجع تصمیم گیرنده در حوزه اقتصادی و حافظ اعتبار و اقتدار پول ملی، وضعیت اسفبار و ناامیدکننده کنونی را پذیرفته و در برابر آن، دست تسلیم بالا برده است.
این در حالی است که در گذشته این بانک، زمانی که ارزش پول افغانی در برابر ارزهای خارجی، به شدت سقوط می کرد، به سرعت وارد عمل می شد و با اتخاذ تدابیری مانند تزریق دالر به بازار سعی می کرد جلو سقوط بیشتر ارزش آن را بگیرد؛ اما در حال حاضر، این نهاد حتی حاضر نیست در این باره، اظهار نظر کند.
گروهی از آگاهان مسایل اقتصادی می گویند که راهکارهای در دسترس بانک مرکزی برای صیانت از ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی به ویژه دالر امریکایی در این مورد خاص نمی تواند کارکرد مناسبی داشته باشد؛ زیرا به باور آنها، بخشی از سقوط بی رویه و هولناک ارزش پول ملی در برابر دالر، ناشی از بالارفتن ارزش جهانی دالر است و با این حساب، نمی توان با اقداماتی مانند تزریق دالر به شریان ها و شاهرگ های اقتصادی کشور، پول افغانی را از معرض سقوط در قبال دالر نجات داد.
با این حال، گروهی دیگر از منتقدان ضمن تایید این برداشت، تاکید می کنند که در این میان، فاکتورهای قدرتمند دیگری نیز وجود دارند که روی افت و خیز ارزش پول ملی کشورها تاثیر می گذارند؛ فاکتورهایی مانند میزان ذخایر ارزی و پشتوانه های مالی پول ملی، نرخ رشد اقتصادی کشور، مقدار سرمایه گذاری خارجی و وضعیت رونق اقتصادی، پیشرفت یا ناکامی پروژه ها و استراتژی های اقتصادی دولت، چگونگی مبارزه با فساد مالی و پولشویی، کاهش یا افزایش قیمت سهام در بازارهای مالی ملی و بین المللی.
با این حساب، به جز اینکه قیمت جهانی دالر ممکن است بالا رفته باشد، در حوزه های یادشده نیز حکومت وحدت ملی، کارنامه ای درخشان و قابل دفاع ندارد؛ بنابراین، سقوط شدید و بی سابقه ارزش پول افغانی را تنها نمی توان به بالا رفتن ارزش جهانی دالر، نسبت داد.
بخش عظیمی از عوامل مؤثر بر این امر، بدون تردید، ریشه در بحران ها و نابسامانی های داخلی دارد.
از جانب دیگر، حتی اگر نقش عوامل داخلی در سقوط ارزش افغانی را هم نادیده بگیریم و تحولات جهانی را تنها عامل مؤثر بر این امر قلمداد کنیم، این امر بازهم چیزی از مسؤولیت نهادهایی مانند بانک مرکزی در زمینه نجات پول ملی یا دست کم حفظ ثبات آن در برابر تحولات خارجی نمی کاهد.
به این ترتیب، سکوت بانک مرکزی در قبال سقوط بی سابقه ارزش پول ملی در برابر دالر امریکایی هیچ توجیهی ندارد.