اهمیت و فضیلت چشم‌ پاکی در نظر اسلام

بسم الله الرحمن الرحیم اشاره: یکی از گرفتاری های امروز ما افتادن در دام ارتباطات نامشروع و هوسهای جنسی است که سر آغاز رفتن به این مسیر هم چشم است. برای دانستن مقام چشم های پاک و نیز پیامد چشم چرانی و ناپاک کردن چشم، مطلبی آماده کرده ایم که از نظر دوستان عزیز می گذرد: اهمیت و فضیلت چشم‌ پاکی در نظر اسلام در مكتب انسان ساز اسلام، پاكدامني از ارزش هاي والاي انساني به حساب مي آيد و در مقابل، بي عفّتي و بي بندوباري جنسي محكوم شده است. اسلام نخست با راهنمايي و هدايت، ‌مسائل جنسي و شهواني را كنترل و تعديل مي كند، مسلمانان را به عفاف و پاكدامني فرا مي خواند، سپس با تدابير حكمت آميز و اصولي زمينه هاي انحراف را از ميان بر مي دارد. هم به پيروان خويش دستور مي دهد، بي عفتي نكنند و هم از آنان مي خواهد كه اسباب لغزش و گناه ديگران را فراهم نسازند. چشم چراني، اولين قدم انحراف: گذرگاه ورود به منجلاب انحرافات و فساد جنسي «چشم چراني» و نگاه به نامحرم است. نگاه هاي آلوده، تخم شهوت را در دل بارور ساخته، صاحبش را به فتنه و انحراف مبتلا مي كند. حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: چشم چراني ، تخم شهوت را در دل مي كارد و چنين كاري براي نگاه كننده كافي است كه منشأ فتنه گردد. روضة المتقين، ج 9،‌ص 434 نگاه كردن به ناموس ديگران، ‌خواست شيطان است. چشمي كه تيرهاي آلوده نگاه را به نامحرمان پرتاب مي كند، محل كمين شيطان است. شيطان از كمان چشم هاي او ناموس ديگران را نشانه مي گيرد. پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله فرمود: نگاه (به نامحرم) تير زهرآلودي از تيرهاي شيطاني است ... بحارالانوار، ج 104، ص 38 پس بايد مراقب چشمان خويش باشيم، تا شيطان از آن براي تخريب ايمان ما و ناموس مردم استفاده نكند. سفارش قرآن به چشم پوشي از نامحرم: امام باقر ـ عليه السلام فرمود: جواني از انصار، در مدينه با زني برخورد كرد. در آن زمان ، مقنعه زن ها تا پشت گوششان را مي پوشاند (گوشها، گردن و صورت حجاب نداشت) جوان به آن زن خيره شد و چشم از او بر نداشت تا عبور كرد. همين طور كه با نگاه به پشت سرش آن زن را تعقيب مي كرد، وارد كوچه تنگي شد در اين هنگام صورتش به استخواني كه از ديوار بيرون زده بود برخورد و شكافت. وقتي آن زن رفت ، جوان به خود آمد و ديد خون از صورتش جاري است. با خود گفت: به خدا سوگند! نزد رسول خدا مي روم و اين ماجرا را با او در ميان مي گذارم. جوان نزد پيامبر رفت. حضرت پرسيد اين چه وضعي است؟ او جريان را نقل كرد. در اين هنگام جبرئيل نازل شد و اين آيه را آورد. (فروع كافي، ج 5، ص 521) به زنان با ايمان بگو چشمانشان را (از نامحرم) فرو بندند و دامن خود را حفظ كنند. نور آیه 31 پس خواست قرآن رعايت عفت عمومي براي زن و مرد است و اين كار ضروري و واجب شمرده شده است : نگاه كردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است و نگاه كردن به صورت و دستها، اگر با قصد لذّت باشد، حرام است، بلكه احتياط واجب آن است كه بدون قصد لذت هم نگاه نكنند و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است. ارزش چشمان پاك هر يك از اعضاي بدن مؤمن نسبت به عبادت پروردگار متعال وظيفه خاصي بر عهده دارد كه اگر بدان وظيفه عمل كرد، ارزشمند است. حضرت علي ـ عليه السلام درباره مواظبت و حفاظت از چشمها فرمود: چيزي در بدن كم سپاستر از چشم نيست ، خواسته اش را ندهيد كه شما را از ياد خدا باز مي دارد. بحارالانوار، ج 101، ص 35 رسول خدا صلي الله عليه و آله چشمان با ارزش را اين گونه توصيف مي كند: همه چشم ها روز قيامت گريانند جز سه چشم : چشمي كه از ترس خدا بگريد ، چشمي كه از نامحرم فرونهاده شود ، چشمي كه در راه خدا (و پاسداري از كيان اسلام) شب زنده دار باشد. بحارالانوار، ج 101، ص 35 چشمي كه به نگاه حرام آلوده نگردد ، سبب بركات زير مي گردد: ديدن شگفتي ها: رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود : «غُضُّوا اَبْصارَكُم تَرَوْنَ الْعَجائِبَ» همان، ص 41 چشمهايتان را (از نامحرم) بپوشانيد تا عجايب و شگفتي ها را ببينيد. راحتي قلب: امام علي عليه السلام فرمود: «مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ» آنكه از نامحرم چشم خود را فرو نهاد، قلبش را راحت كرده است. شرح غررالحكم، آمدي،‌ج 5 ، ص 449 نيك خويي: هم چنين آن حضرت فرمود: «مَن‌ غُضَّتْ اَطرافُهُ حَسَنَتْ اَوصافُهُ» كسي كه نگهاه هايش كنترل شود، صفاتش نيكو گردد. پاداش الهي: امام صادق عليه السلام فرمود: هر كسي زني را ببيند و (بلافاصله) ديده اش را به آسمان بدوزد يا چشم فرو بندد ، چشم باز نگرداند مگر خداوند حوريان بهشتي را به عقد او در آورد. بحارالانوار، ج 101، ص 37 چشيدن شيريني ايمان: پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: نگاه (به نامحرم) تير زهرآلودي از تيرهاي شيطان است و هر كس آن را از ترس خدا ترك كند، خداوند چنان ايماني به او عطا كند كه شيريني اش را در دل خويش احساس كند. قرآن كريم براي عبرت و راهنمايي مردم، داستانهاي گوناگوني را نقل كرده كه ميان همه آنها از داستان حضرت يوسف ـ عليه السلام ـ به عنوان «احسن القصص» يا زيباترين داستان ياد شده است. در اين داستان حضرت يوسف از زشت ترين عمل كه «خيانت به ناموس ديگران» ‌است پرهيز كرده، با فراهم بودن تمام مقدمات با توجه به حضور و قدرت الهي ، شهوت خود را كنترل كرده و از نامحرم چشم پوشيده است و اين كاري بزرگ است كه تنها با كمك ايمان به پروردگار انجام‌پذير است. قرآن مجيد حضرت يوسف ـ عليه السلام ـ را به عنوان قهرمان ميدان «عفاف» مطرح مي كند تا جوانان مسلمان كه در پي قهرمان يابي و الگوپذيري هستند، از يوسف ـ عليه السلام ـ كه شجاعترين مرد روزگار بود پيروي كنند؛ چرا كه حضرت رسول ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: شجاع ترين مردم كسي است كه بر خواهش نفساني اش چيره شود. (نهج‌ الفصاحه، پاينده ، حديث 299) نكته شايان توجه در داستان حضرت يوسف ـ عليه السلام ـ استمداد از خداي سبحان و پناه بردن به قدرت سرمدي اوست كه هيچ چيز جز ايمان به پروردگار نمي تواند جلوي نفس سركش و غريزه نيرومند شهوت را بگيرد. از اميرمؤمنان علي ـ عليه السلام ـ سؤال كردند: به كمك چه چيزي مي توان چشم از نامحرم پوشيد؟ پاسخ داد: با خاموش كردن آتش شهوت، زير نظر قدرتمندي كه بر مخفيگاهت آگاه است. بحارالانوار، ج 101، ص 411 عفت در برابر عفت نكته ظريف ديگري كه در مسأله «ناموس» ‌نهفته است و روايات نيز آن را تأييد كرده اند اين است كه به هر دستي بدهي به همان دست پس مي گيري، چنان كه فرموده اند: ؛ آن طور كه جزا دهي جزا بيني. فروع كافي،‌ج 5، ص 553 امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: در زمان حضرت موسي ـ عليه السلام ـ مردي با زني زنا كرد. وقتي به خانه خويش آمد، مردي را با زن خود ديد، آن مرد را نزد حضرت موسي آورد و از او شكايت كرد. در آن لحظه جبرئيل بر آن حضرت نازل شد و گفت: هر كس به ناموس ديگران تجاوز كند به ناموسش تجاوز كنند. حضرت موسي به آن دو فرمود: با عفت باشيد تا ناموستان محفوظ بماند. بنابراين، مؤمن با غيرت هرگز به ناموس ديگران نگاه حرام نمي كند، چرا كه نمي خواهد كسي به ناموسش نظر بد داشته باشد. هر كه باشد نظرش در پي ناموس كسان پي ناموس وي افتد نظر بوالهوسان شخصي از امام صادق ـ عليه السلام ـ پرسيد: آيا نگاه كردن به پشت سر زنهايي كه عبور مي كنند جايز است؟ حضرت پاسخ داد: اگر به ناموس شما اين گونه نگاه كنند، خوشنود مي شويد؟! آنگاه فرمود : براي مردم همان را بخواهيد كه براي خود مي خواهيد. (مستدرك الوسائل، ج 2، ص 555) خلوت با نامحرم: اگر مرد و زن نامحرم در محل خلوتي باشند كه كسي در آنجا نباشد در حالي كه ديگري هم نتواند وارد شود چنانچه بترسند كه به حرام بيفتند، بايد از آنجا بيرون بروند. يكي ديگر از راه هاي پيشگيري از انحراف اين است كه مؤمن با نامحرم در جاي خلوت اجتماع نكند، چرا كه دور از چشم مردم ، زمينه لغزش و انحراف فراوان است. پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود : آن كه به خدا و روز جزا ايمان دارد نبايد در جايي بخوابد كه صداي نفس زن نامحرم شنيده مي شود. اميرمؤمنان علي ـ عليه السلام ـ فرمود : هيچ مردي با زني (نامحرم) خلوت نكند. اگر مردي با زن بيگانه اي خلوت كند، سوّمي آن دو شيطان است. هم چين فرمود: هر كس سه چيز را رعايت كند، از دست شيطان رانده شده و از هر گرفتاري در امان خواهد ماند: اول اينكه با زن نامحرم خلوت نكند ... . سزاي چشم ناپاك: علاوه بر ابتلا به مثل آنچه فرد انجام داده كه خود به خود در مسائل ناموسي انجام مي گيرد، «چشم ناپاك» از عذاب و شكنجه الهي نيز بي نصيب نمي ماند. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: آن كه چشمانش را از نگاه به زن نامحرم پر كند، روز قيامت، خداوند چشمانش را با ميخ هاي آتشين و از آتش پر كند، تا وقتي كه به حساب مردم رسيدگي كند، سپس امر مي شود كه او را به جهنم ببرند. اسلام براي پاكدامني پيروان خويش حتي شنيدن سخنان نامحرم را نيز اگر از روي غرض باشد، ممنوع كرده است. اين خود هشداري بجا و حساب شده است كه تماس نامشروع با نامحرمان به هيچ عنوان و از هيچ راهي حاصل نشود. البته رويارويي جدّي و ضروري و بدون هيچ گونه غرض، آنهم با حجاب كامل اسلامي و با رعايت ادب و ساير مسايل اخلاقي اشكالي ندارد. پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود : در مورد رابطه نامشروع براي هر عضوي از آدمي سهمي از زناست؛ زناي چشم، نگاه كردن، زناي زبان ، سخن گفتن و زناي گوش ها، شنيدن (سخن نامحرم) است. همچنين درباره شوخي كردن با نامحرم فرمود: هر كسي با زن نامحرمي شوخي كند براي هر كلمه اي كه با او در دنيا سخن گفته، هزار سال در جهنم زنداني مي شود. ثواب الاعمال، ص 334 منبع: خبرگزاری صدای افغان(آوا) به نقل از پایگاه اطلاع رسانی نهادنمایندگی حضرت امام خامنه ای در دانشگاه زنجان