ناگفته‌هایی از رویکرد دوگانه و فسادافزای مقامات سفارت افغانستان در تهران؛ آیا این سفارت در مقابل عملکرد و درآمدهای خود پاسخگو است؟!

 

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ تهران: یک منبع آگاه در سفارت افغانستان در تهران که نخواست نامش افشا شود، در گفت‌وگوی ویژه با خبرگزاری آوا در ارتباط به وضعیت سفارت افغانستان بعد از ترک عبدالغفور لیوال، سفیر افغانستان در ایران گفت: پس از ترک عبدالغفور لیوال، سفیر افغانستان در ایران، معاون او عبدالقیوم سلیمانی در حالی سرپرستی سفارت را به عهده گرفته است که سرپرستی وی توسط هیچ ارگان و مقامی منظور نگردیده و به همین لحاظ وضعیت حقوقی سفارت افغانستان در ایران در یک حالت غیرثابت، نامشخص و استثنایی قرار دارد؛ بنابراین ممکن است که این مسئله تمام امورات سفارت را تحت شعاع خود قرار بدهد.

وی افزود: سفارت افغانستان در تهران فعلا در مقابل عملکرد خود خصوصا در مقابل عواید سرشاری که روزانه در حدود 20 هزار دالر درآمد دارد، به هیچ کسی پاسخگو نیست، که این درآمدها کجا می‌رود و مصارف سفارت بر چه اساسی صورت می‌گیرد و همچنان بعضی طرح‌ها را نیز روی دست گرفته‌اند که وضعیت حقوقی آن‌ها نیز معلوم نیست.

این منبع آگاه در سفارت افغانستان در ایران در پاسخ به این‌که چرا عبدالغفور لیوال رفت و وظیفه را ترک کرد، می‌گوید: این‌که سفیر افغانستان در ایران وظیفه را ترک کرده و به فرانسه رفته است، اصلا وجاهت قانونی ندارد. یکی از دلایلی که سفیر افغانستان وظیفه را ترک نموده، این است که وی از شرایط استثنایی و مسئولیت‌ها و صلاحیت‌هایی که در اختیار داشت، ترس ‌داشت و به همین دلیل مسئولیت خود را ترک نمود.

وی در ادامه علاوه نمود: دلیل دیگر این‌ است که ایشان احتمالا نمی‌توانست به لحاظ تباری در مقابل طالبان که فعلا در راس حکومت فعلی افغانستان قرار گرفته‌اند، ایستادگی نماید.

به باور او: مسئله دیگری که باعث شد آقای لیوال سفارت را ترک کند، این است که اگر حکومت طالبان از سوی کشورها به رسمیت شناخته شود، ممکن است دیگر فرصتی برای پناهندگی وی به کشورهای اروپایی و امریکا میسر نشود و احتمال ضبط دارایی‌های وی نیز وجود داشت.

همچنین این منبع در ارتباط به چگونگی مدیریت دو ساله عبدالغفور لیوال در رأس سفارت افغانستان در تهران، خاطرنشان ساخت: "متاسفانه آقای لیوال فاقد تجربه کار دیپلوماتیک بود". ایشان با دو شعار کار خود را آغاز کرد؛ یکی این‌که با فساد اخلاقی و اداری مبارزه می‌کند و دوم، یک ساختمان کلان را به خاطر رهایی مهاجرین از آواره شدن در خیابان‌ها برای سفارت اجاره می‌کند تا مشکلات مراجعین مرفوع شود که متاسفانه نه تنها در این عرصه‌ها هیچ‌ کار عملی صورت نگرفت و ساختمان وسیع گرفته نشد، بلکه همان ساختمان شهرک غرب تهران هم واگذار شد و در مورد مبارزه با فساد اخلاقی و فساد اداری هم گزینشی برخورد گردید.

 

ایشان در ادامه با بیان این‌که عبدالغفور لیوال با دیپلومات‌ها رفتار دوگانه داشت، اظهار داشت: دیپلومات‌ها و مامورین پشتو زبان که در تیم لیوال بودند، از هر نظر مصئونیت داشتند و بارها موارد فساد  نزدیکان و هم تیمی های وی برملا و به ایشان گزارش می‌شد، اما هیچ گونه برخوردی صورت نمی‌گرفت، اما در مورد سایرین که در گروه‌شان نبودند، برخورد شدید و گزینشی صورت می‌گرفت.

این منبع آگاه در سفارت افغانستان در تهران یادآور شد: رویکرد عبدالغفور لیوال با دیپلومات‌ها به گونه‌ای بود که گاهی از اختلاف‌افکنی بین آن‌ها سود می‌برد.

وی در مورد نگاه سفیر افغانستان به جمهوری اسلامی ایران نیز گفت: نگاه سفیر به مسئولین کشور میزبان هم یک نگاه حرفه‌ای و مسلکی نبود، و بیشتر اوقات، خود را فاقد ظرفیت و هم‌تراز بودن در مذاکرات و صحبت‌های رو در رو می‌دید. در زمان مدیریت ایشان ما قطعا شاهد کاهش مشکلات مهاجرین و یا بهبود روابط دو کشور نبودیم.

این منبع در پیوند به نوع نگاه سفیر به مهاجرین و نمایندگان مهاجر، حل مشکلات آن‌ها و تلاش‌ها در زمینه ارائه خدمات بیشتر به مهاجرین نیز تصریح کرد: در مورد مهاجرین متاسفانه حرف و شعار زیاد بود و تقریبا می‌شود گفت که عبدالغفور لیوال در این مسئله پیرو آقای کرزی بود و کوشش می‌کرد که خود را با مردم صمیمی نشان بدهد و با آن‌ها همدردی کند، ولی هیچ‌گونه توجهی به رفع مشکلات مهاجرین نداشت. به عنوان مثال، حاضر نبود حکم بدهد پاسپورت یک مهاجر که هزینه تمدید یک ساله عضو خانواده خود را نداشت، رایگان تمدید شود، ولی تسهیلات مالی چندین برابر را برای دیپلمات‌ها و کارمندان محلی هم تیمی خود که دارای حقوق و امتیازات فوق‌العاده بودند، قائل می‌شد.

وی در مورد برخورد سفیر افغانستان با کارمندان محلی این سفارت نیز گفت: اخراج 27 نفر از کارمندان تحصیل کرده که اکثرشان هزاره و شیعه بودند، هیچ مبنای قانونی نداشت و سلیمانی، سرپرست کنونی سفارت هم در این مسئله نقش پر رنگی داشت، درحالی که برخی کارمندان از اقوام دیگر و آلوده به فساد که حتی لیسانس هم ندارند، بیش از 10 سال در سفارت افغانستان کار می‌کنند.

از سوی دیگر او اظهار داشت: سفارت افغانستان در ایران فعلا فقط معاش دیپلومات‌ها را می‌دهد، ولی برای اتشه‌ها و کارمندان محلی آنها معاش نمی‌دهد، در حالی‌که هر روزه عواید قابل توجهی دارد.

این منبع آگاه در مورد هزینه‌های گزاف ارائه خدمات کنسولی به مهاجرین در ایران یادآور شد که حال فرصت خوبی است تا کارهای زیادی به نفع مهاجرین انجام شود اما آنان از این فرصت  در جستجوی منافع شخصی، قومی و تیمی خود هستند.

او از عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست فعلی سفارت افغانستان در تهران خواست، که اگر واقعا دلسوز مهاجرین است، در جستجوی منافع عمومی باشد، کارمندان محلی فاسد، بد اخلاق و بی سواد را که سال های متوالی است از جیب مهاجرین بیچاره تغذیه میکنند برکنار و تحصیلکردگان پاک و متخصصین را جانشین آنان سازد.

او تاکید کرد: سلیمانی هم تقریبا مشکلات سفیر را دارد و خصوصا در قسمت فعالیت صرافی در اطراف سفارت ابهاماتی وجود دارد. صرافی که با سفارت قرارداد دارد، حتی از مهاجرین که وضعیت اقتصادی خوبی ندارند، همیشه یک هزار بیشتر از نرخ بازار اخذ می‌کند.

همچنین دیروز شنبه یکی از مراجعین سفارت شکایت داشت که با حضور در  بخش حقوقی سفارت بخاطر انجام کارهای اداری اش اعتراض کرده که از جانب فردی به نام عبید که شاکیان زیادی دلرد بی مهابا مورد دشنام و کتک کاری قرار گرفته است و برخی کارمندان محلی  سفارت با برخی دفاتر ترجمه قرار داد دارند و در همان سفارت مهاجرین را به نوعی مجبور میکنند کارهای پول آور بیرونی را از طریق آنان انجام دهند.

پیش از این، گزارش‌های غیررسمی متعددی در مورد برخی مشکلات و فساد در سفارت افغانستان در تهران منتشر شده بود، که با این مصاحبه، عملا تأیید و تصدیق گردید. در مدت دو سال گذشته، یکی از مسائل جدی در سفارت افغانستان، کاهش برقراری ارتباط با خبرنگاران و رسانه‌ها و به خصوص بایکوت آن‌ها و عدم اجازه برای حضور در این سفارت جهت پوشش رویدادها و برنامه‌ها و همچنین مصاحبه با اتشه‌های مختلف بود، در حالی که پیش از آن، چنین رویه‌ای وجود نداشت.

این در حالی است که بعد از سقوط نظام جمهوری در افغانستان و روی کار آمدن دولت اسلامی طالبان، سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌های سیاسی افغانستان در خارج از کشور به گونه خودمختار اداره می‌شوند. این وضعیت مشکلاتی را نیز به بار آورده که اتباع افغانستان از وجود فساد و ناهماهنگی در نمایندگی‌های افغانستان شکایت دارند؛ هرچند وزارت خارجه طالبان از تمام سفارت‌‌خانه‌ها و نمایندگی‌های کشور در خارج خواسته که همانند گذشته به فعالیت‌های خود ادامه دارد و با این وزارت ارتباط داشته باشند.

در شرایط کنونی، عقب افتادن پرداخت حقوق اتشه‌های سفارت و کارمندان آنها و نمایندگی‌های افغانستان در ایران و سایر کشورها، یک مسأله جدی به حساب می‌آید و از سوی دیگر، روند ارائه برخی خدمات مهم به مراجعین، به خصوص مهاجرین از جمله صدور تذکره الکترونیک و پاسپورت الکترونیک مختل و متوقف شده است.

 

اما به دنبال انتشار این گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) به نقل از یک منبع آگاه در سفارت افغانستان در تهران، عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست کنونی این سفارت در گفت‌وگویی با خبرنگار آوا، به ادعاها و گزارش‌های منتشر شده، پاسخ داد.  وی در این مصاحبه در مورد دلایل ترک وظیفه عبدالغفور لیوال و عملکرد او، سیستم مالی و اداری سفارت، پرداخت معاشات، برکناری و تخلف کارمندان محلی و دیپلمات‌های این سفارت، بازسازی سفارت، رویکرد کنونی و چگونگی ادامه کار سفارت افغانستان با توجه به شرایط داخل کشور، ارتباط با کشور میزبان، چگونگی برخورد با خبرنگاران و رسانه‌ها و... پاسخ داد.

سرپرست سفارت  افغانستان در تهران در این گفت‌وگو ترک سفارت توسط عبدالغفور لیوال را تصمیم شخصی وی دانست، که البته در شرایط بحرانی موجود، حداقل اثرات روانی خود را روی دیپلمات‌ها و کارمندان سفارت داشت. اما به گفته او، لیوال قبل از ترک سفارت وزارت خارجه افغانستان، وزارت خارجه ایران و همچنین نمایندگی‌های سیاسی خارجی مقیم در ایران در جریان تصمیم خود گذاشت و اسناد و مدارک لازم در مورد عملکرد خود را رسماً به یک هیئت سپرد.

به گفته وی، بعد از رفتن لیوال تاکید همه دیپلومات‌ها، اتشه‌ها وکارمندان سفارت این بود که به کارشان ادامه بدهند، عزت سفارت افغانستان حفظ شود و برای مهاجرین ارائه خدمات کنند.

سلیمانی برخورد قومی و تبعیض‌آمیز لیوال و این‌که او از  این سفارت پولی با خود برده باشد را رد کرد و گفت که بر اساس سیستم مالی، چنین امکانی وجود ندارد؛ هرچند نیاز است لیوال نیز پاسخ‌های خود را در مورد ادعاهای موجود داشته باشد و سلیمانی، سخنگوی او نیست.

سرپرست سفارت افغانستان در تهران با بیان این‌که در سفارت چیزی بدون حساب‌دهی وجود ندارد، گفت: این‌که سفارت روزانه 20 هزار دالر عواید دارد، خود نشان‌دهنده ادعای غیرواقعی است. ما ممکن بعضی روزهای ازدحام مراجعین عواید بسیار بالا داشته باشیم، ولی هیچ وقتی به این اندازه نبوده و فعلاً نیز بخش پاسپورت، ویزه و رودپاس به عنوان سه بخش مهم عایداتی سفارت متوقف شده است.

وی ادامه داد: عواید سفارت به یک بانک رسمی در جمهوری اسلامی واریز می‌شود و کشیدن یک دالر از بانک نیاز به تأیید هیئت و اصول دارد. حساب بانکی به نام شخص نیست، بلکه به نام سفارت افغانستان است. بناء هر نوع برداشت از آن باید در چارچوب قانون باشد و یک نفر به تنهایی نمی‌تواند پول بگیرد و و این پروسه بسیار شفاف و دقیق است.

سلیمانی در مورد درخواست پیرامون کاهش هزینه یا محصول خدمات کنسولی در سفارت به مراجعین پاسخ داد: درست است که حالا نظام سقوط کرده، اما قانون به جای خود است و ما بر اساس قانون و مقرره موجود، عمل می‌کنیم. لذا محصول خدمات مشخص است و سفیر و سرپرست به تنهایی نمی‌تواند تصمیم بگیرد که مبلغ اجراآت قانونی یک محصول را کم‌ کند، ولی ما پیگیری می‌کنیم و تا جایی که در توان ما باشد، به مهاجرین کمک می‌کنیم.

وی در مورد بایکوت خبرنگاران و رسانه‌ها در سفارت نیز گفت: اینجا کدام اداره مخفی و استخباراتی نیست. اینجا سفارت‌خانه همه مردم افغانستان بوده و دروازه آن به روی همه باز است. من شخصا خود را متعهد به پاسخگویی به خبرنگاران و مردم می‌دانم.

سرپرست سفارت افغانستان در تهران در مورد اخراج 27 کارمند محلی این سفارت نیز گفت: اولا ۲۷ نفر اخراج شده متعلق به یک قوم و مذهب خاص نبوده و حتی از ولایات خاص هم نیستند، بلکه از اقوام و ولایات مختلف هستند و متاسفانه کسی که در مورد آنها ادعا کرده، دنبال حاشیه‌سازی است.

وی ادامه داد که استخدام این کارمندان در چهارچوب پروژه توزیع پاسپورت با حمایت مالی بانک جهانی بوده و با سقوط نظام و قطع کمک بانک جهانی و همچنین توقف توزیع پاسپورت، کار و بودجه این کارمندان قطع گردید و وظیفه این کارمندان به حالت تعلیق قرار گرفت. حقوق این کارمندان تا اول ماه میزان پرداخت شده و در صورت ازسرگیری فعالیت توزیع پاسپورت، امکان استخدام دوباره این کارمندان وجود دارد.

سلیمانی در مورد پرداخت معاش دیپلمات‌ها و کارمندان سفارت افغانستان در تهران نیز گفت: معاش و امتیازات دیپلومات‌ها و کارمندان محلی سفارت به دلیل وجود چهارچوب قانونی پرداخت شده و هیچ دیپلمات و کارمند محلی بدون معاش باقی نمانده است.

اما به گفته وی، به دلیل نبود چهارچوب قانونی، سفارت افغانستان نتوانسته حقوق اتشه‌های این سفارت را پرداخت کند.

سرپرست سفارت افغانستان در تهران در مورد نحوه عملکرد این سفارت در شرایط کنونی نیز تصریح نمود: ما کوشش کردیم بعد از سقوط نظام، سفارت را از حاشیه‌سازی سیاسی به دور نگه داریم. سفارت جدا از قوم و مذهب و فکر سیاسی، خانه همه افغان‌ها است و حالا هم کوشش ما این است، تا زمانی که مسئله به رسمیت شناختن طالبان و آینده سیاسی افغانستان مشخص می‌شود، سفارت کمافی‌السابق به کارش ادامه بدهد و پی‌گیر مشکلات هموطنان خود باشیم.

وی با پذیرفتن برخی تخلفات و برخوردهای نادرست کارمندان محلی در تهران خاطرنشان کرد: کسی که در اداره عمومی با مردم برخورد بد کند و تقاضای غیرقانونی داشته باشد، حتماً در مقابل عملکردش پاسخگو خواهد بود و ما هیچ ملاحظه‌ای در قبال چنین افرادی نداریم.

 

متن کامل گفت‌وگوی سید عباس حسینی، مسئول دفتر خبرگزاری آوا در تهران با آقای عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست کنونی سفارت افغانستان در تهران به شرح زیر است:

سوال: وضعیت کنونی سفارت به خصوص بعد از تحولات اخیر چگونه است و این دو تحول؛ سقوط نظام حمهوریت و ترک مأموریت توسط عبدالغفور لیوال سفیر کشور، چه تاثیری روی روند کار سفارت افغانستان در تهران داشته است؟

سلیمانی: تشکر. ما شاهد سقوط نظام قبلی بودیم که طبعا تأثیرات زیادی بر فعالیت نمایندگی‌های افغانستان در خارج از کشور داشته که همه از آن آگاه هستیم و جای بحث نیست.

آقای لیوال بعد از سقوط نظام، تصمیم گرفت که وظیفه را ترک کند که در این‌جا لازم است چند نکته را بیان کنم. اولا آقای لیوال تصمیم شخصی گرفته و هر کسی می‌تواند شخصا تصمیم بگیرد که در یک اداره کار کند یا نکند. این تصمیم وی نیز شخصی بود و نخواست که در سفارت کار کند، بناء تصمیم گرفت که برای ادامه زندگی‌اش جای دیگری برود و این موضوع را با همکاران نیز در یک جلسه در میان گذاشت.

اما در قسمت رفتن سفیر و ادامه کار سفارت، وقتی که سفیر و یا مسئول یک اداره تصمیم می‌گیرد ادامه کار ندهد، اصولا و قانونا کار را به نفر دوم می‌سپارد که این کار در سفارت افغانستان در تهران نیز صورت گرفت. آقای لیوال تصمیم گرفت که برود و طی یک فرایند قانونی تمام مسئولیت را به من که معاون سفارت بودم، رسماً تسلیم نمود و من نیز همه مسائل را تحت نظر یک هیئت تسلیم شدم.

آقای لیوال به وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران و همچنین نمایندگی‌های سیاسی خارجی مقیم در ایران، اطلاع داد که وی ایران را ترک می‌کند و عبدالقیوم سلیمانی پس از این به عنوان سرپرست و کاردار انجام وظیفه خواهد کرد.

نکته مهم این است که سیستم پاسخ‌ دهی سقوط نکرده و ما هم به این باور هستیم که باید یک روزی در قبال عملکرد خود پاسخگو باشیم.

در مورد دلیل دوم، بعد از سقوط نظام ما با یک شرایط خیلی حساس از جمله موج مهاجرین تازه وارد مواجه هستیم که جدای از حدود سه میلیون مهاجری که قبلا حضور داشتند، بیش از 500 هزار مهاجر جدید نیز عمدتا از راه‌های غیرقانونی وارد ایران شدند.

سقوط یک نظام طبیعتا تبعاتی را در پی دارد که اولین اثر آن روی کشورهای همسایه است که ورود مهاجرین مشکلاتی را برای کشور میزبان ایجاد می‌کند. ما بعد از لیوال با ادارات ذیربط کشور میزبان صحبت کردیم و همکاری ما همانند گذشته در تمام موارد جریان دارد و سفارت فعالیت خود را ادامه می‌دهد و ادارات ذیربط ایرانی نیز تا کنون همکاری کامل داشتند.

بعد از این‌که مسئولیت سرپرستی سفارت به عهده من سپرده شده است، روابط سفارت با ادارات ذیربط در کشور میزبان خوب است و همه دیپلومات‌ها و کارمندان محلی نیز حضور دارند و فعالیت می‌کنند. گاهی در رسانه‌ها می‌شنویم که دیپلومات‌های سفارت رفتند و نیستند، در حالی‌که این خبر کاملا اشتباه است و هیچ دیپلومات و کارمند سفارت افغانستان در تهران وظیفه‌اش را ترک نکرده و بر اساس چارچوب قانونی کارشان را پیش می‌برند و برای مردم خدمات ارائه می‌کنند.

سوال: علت متوقف شدن روند توزیع پاسپورت وتذکره الکترونیک چیست؟

سلیمانی: طبیعتا وقتی صحبت از سقوط نظام به میان می‌آید، یک تعداد مسایل با چالش مواجه می‌شوند و نیاز به زمان است تا دوباره به سیستم اولی خود برگردد. در قسمت تذکره و پاسپورت، بله روند توزیع آن‌ها متوقف شده است، اما یک تعداد پاسپورت که مهاجرین قبل از سقوط نظام جمهوریت تقاضا کرده اند، بایومتریک شده و همچنان پول‌های شان را پرداخت کرده بودند، سه هفته پیش حدود هفت هزار جلد پاسپورت را دریافت کردیم و در تهران، مشهد و زاهدان توزیع نمودیم.

در قسمت تذکره الکترونیک هم عرض کنم که این یک بحث بسیار کلان بود و بودجه و تشکیلات کلان داشت. ادامه کار آن نیز به یک‌سری مذاکرات دیگر بستگی دارد.

به جز از توزیع پاسپورت و تذکره الکترونیک، سایر بخش‌های خدماتی که مربوط سفارت می‌شود و نیاز اساسی مهاجرین است، در هر سه نمایندگی تهران، مشهد و زاهدان جریان دارد.

سوال: پس مراجعینی که تقاضای پاسپورت دارند، کمتر شده‌اند؟

سلیمانی: مراجعین ما در بخش پاسپورت کم نشده است و تقاضای صدور پاسپورت وجود دارد اما روند صدور متوقف است، اما با توجه به موج جدید مهاجرت، تقاضاهای متنوعی از نمایندگی‌ها وجود دارد. یک تعداد مهاجرین غیرقانونی و برای بار اول به ایران آمدند و با محیط این‌جا آشنا نیستند. آن‌ها پی‌گیر بحث مدارس و دانشگاه فرزندان‌شان هستند و همچنان برای حل مشکلات حقوقی، تایید اسناد، وکالت خط و سایر مشکلات‌شان به سفارت مراجعه می‌کنند.

به طور خلاصه اگر در یک قسمت مراجعین ما کم شده، اما در قسمت‌های دیگر به دلیل آمدن تعداد زیادی از مهاجرین، تعداد مراجعه‌کنندگان به سفارت زیاد شده است.

سوال: در گزارشی که ما به نقل از یک منبع آگاه در سفارت منتشر کردیم، انتقاداتی در مورد عملکرد آقای لیوال و همچنین شما مطرح شده است، انتقاداتی در مورد برخی باندبازی‌ها، قوم‌گرایی، تفکیک دیپلومات‌ها، بحث مالی و سوءاستفاده‌های وظیفه‌ای و...، به خصوص این‌که شما یک نقش محوری در فعالیت‌های سفارت نیز داشتید. در این مورد پاسخ شما چیست؟

سلیمانی: اولا من در غیاب آقای لیوال بسیار کوتاه چند نکته را بگویم. وقتی می‌گویید من نقش محوری و کلیدی را در سفارت داشتم، لطف شما است و دوما، من از قوم لیوال نیستم و اگر لیوال دید قومی به سفارت و همکارانش می‌داشت، طبیعتا نباید به من فرصت کار می‌داد. سفیر تصمیم می‌گرفت که چه کسانی، چه نقشی در سفارت داشته باشند، اما تشخیص لیوال این بود که هر کسی تجربه‌اش بیشتر است، باید بیشتر کارکند. من صادقانه می‌گویم، طی دو سالی که با لیوال کار کردم، کدام احساس نکردم که ایشان کدام کار نامعقولی را انجام داده باشد.

مسئله دوم این است که لیوال رفته و بیشتر از این نمی‌خواهم در غیاب او تصبره کنم که کارش خوب و یا بد بوده است. اما آنچه که می‌خواهم بگویم، این است که مطرح کردن باند‌بازی و سوءاستفاده مالی، این‌ها گپ‌های بسیار کلی است و در یک بحث کلی آدم نمی‌تواند از طریق مطبوعات، شخصیت یک فرد را زیر سوال ببرد. بحث مالی، یک بحث مشخص است که مثلا می‌گوید بر اساس این سند، فلان فرد سوءاستفاده کرده و او هم باید اخلاقا و قانونا پاسخگو باشد. اما آدم به راحتی می‌تواند ادعا می‌کند که فلانی سوءاستفاده کرد، ولی ابتدا باید اثبات کند، که من از لیوال چنین شخصیتی را سراغ ندارم که دنبال سوءاستفاده مالی بوده باشد.

در قسمت تفکیک دیپلومات‌ها عرض کنم که حالا هم که لیوال نیست، ما در غیابش در هر جلسه اداری به خوبی از او یاد می‌کنیم و لیوال نه بین دیپلومات‌ها تفکیک قایل بود و نه دیپلومات‌ها چنین دیدی به اداره‌شان داشتند. سفارت کار خود را در همه شرایط به خوبی انجام داده است. شرایط قبل از سقوط نظام هم شرایط سختی بود و افغانستان در جنگ قرار داشت و مشکلات خاص خود را داشت و حالا نیز سفارت شرایط خاص خود را دارد. اما قبل از سقوط نظام هم مسایلی بود که مدیریت‌اش بسیار مشکل بود، ولی من صادقانه مسئله باندبازی و قوم‌گرایی لیوال را رد می‌کنم.

سوال: گزارش‌ها و شواهدی وجود دارد که با آمدن آقای لیوال یک سلسله تغییرات به خصوص در تشکیلات سفارت به وجود آمد و در بعضی بخش‌ها افرادی که از قوم و تبار ایشان بودند، جابجا شدند، نظر شما در این مورد چیست؟

سلیمانی: من منحیث معاون سفیر که همراه ایشان کار کردم، در عملکرد سفیر قوم گرایی و تبعیض را ندیدم. آنچه که ما از لیوال دیدیم، خوب بود و برخی مسایل را نیز در صورتی که خودشان لازم ببیند، جواب می‌دهد، چون من رسماً نماینده لیوال نیستم و باید خودش جواب بدهد.

سوال: رفتن لیوال چه تاثیری روی روند کاری سفارت داشته است؟

سلیمانی: تصمیم لیوال شخصی بود. وقتی یک شخص تصمیم بگیرد که دریک اداره کار نکند، مانع قانونی وجود ندارد، مگر این‌که آن شخص بخواهد بدون هیچ نوع اصولی، وظیفه را ترک کند؛ لذا لیوال هم مسایل اصولی که در اداره لازم بود را قبل از رفتنش انجام داد. طبیعتا وقتی در یک شرایط بحرانی سفیر تصمیم به رفتن بگیرد، حداقل اثرات روانی خود را روی همکاران به جا می‌گذارد.

بعد از رفتن لیوال تاکید همه دیپلومات‌ها، اتشه‌ها وکارمندان سفارت این بود که سفارت دچار مشکل نشود و به کارشان ادامه بدهند، عزت سفارت افغانستان باید حفظ شود و برای مهاجرین ارائه خدمات کنند. همکاران ما در سفارت و کنسولگری‌ها نیز این نیت را دارند که باید کار نمایندگی را به شکل شایسته پیش ببریم. به همین شکل، بیش از سه ماه از رفتن لیوال گذشته، اما شما شاهد هستید که ما کار مردم را به خوبی انجام می‌دهیم و همچنین ارتباط ما با نمایندگی‌های سیاسی در تهران و ادارات جمهوری اسلامی ایران خصوصا وزارت امور خارجه، اداره اتباع و سایر ادارات به شکل خوب آن برقرار است.

سوال: اصول و خطوط کاری شما بر چه مبنایی بوده و پاسخ شما به اتهاماتی که وجود دارد، چیست؟

سلیمانی: اولا من یک مسأله را خدمت شما عرض کنم که سفارت و یا هر اداره که متعلق به دولت است، یک چارچوب قانونی دارد که ما اگر بخواهیم اجراآت اداری، کنسولی و مالی کنیم، باید مطابق چارچوب قانونی باشد. من درگزارش خواندم که گویا سلیمانی به کسی پاسخگو نیست و در عواید سفارت ابهام وجود دارد. من فهرست‌‌وار این موارد را می‌گویم:

اولا؛ سفارت هیچ عایدی نقدی ندارد و سال‌ها است که عواید سفارت در سیستم بانک صادرات و بانک ملی ایران که طرف قرارداد ما است، جمع می‌شود و مراجعه‌کنندگان هم پول ارائه خدمات کنسولی را مستقیما به حساب بانکی واریز می‌کنند. بناء دسترسی به منابع مالی سفارت توسط یک شخص امکان پذیر نیست.

مسئله مهم‌تر، اخلاقا نباید برداشت این‌طور باشد که همه آدم‌ها بخاطر پول عزت خود را زیر پا می‌کنند. من فکر می‌کنم در چنین شرایط سخت، همه درکنار هم باشند تا این‌که اتهام بزنند.

همه دیپلومات‌های ما با تجربه هستند و من نیز یک تجربه نسبی دارم و تمام مسایلی را که در سفارت انجام می‌دهیم، قانونی است. عواید ما مشخص است و مسئول هر بخش پاسخگوی بخش خود است و هیچ امکان ندارد که کسی از عواید سفارت حتی یک ریال سوءاستفاده کند.

در قسمت معاش اتشه‌ها دو چیز را از هم باید تفکیک کنیم؛

اولا اتشه‌های ما آدم‌های با تجربه و دلسوز هستند و حالا هم بدون معاش و امتیاز، اجراآت و کار می‌کنند. اما در آنجایی که گفته شده سفارت به اتشه‌ها معاش نمی‌دهد، باید اصلاح کنم که اتشه‌های سفارت قبل از سقوط نظام از وزارت مربوطه خود معاش می‌گرفتند. یعنی معاش در حساب‌شان در کابل واریز می‌شد. بنا سفارت در گذشته و قبل از سقوط نظام هم مسئول پراخت معاشات‌شان نبوده و بعد از سقوط نظام هم ما نمی‌توانیم این کار را بکنیم. وقتی یک چیزی از اصل وجود ندارد و در گذشته ما مسئول اجرای آن نبودیم و بودجه آن موجود نبود، بر اساس کدام بودجه و اصول باید اجرا کنیم؟

سفارت به‌ خاطر اجراآت قانونی و پاسخگو بودن، معاش اتشه‌ها را اجرا نکرده، و اگر پاسخگو نمی‌بود، باید معاش اتشه‌ها را خلاف اصول از بودجه سفارت پرداخت می‌کردیم، اما کوشش می‌کنیم که مشکلات اتشه‌ها حل شود و این را درک می کنیم که ماه ها بدون معاش اجرای وظیفه نموده اند و مشترکا تلاش داریم تا راه حلی در این مورد جستجو نمائیم.

سوال: آیا معاش دیپلومات‌ها و کارمندان محلی پرداخت می‌شود؟

سلیمانی: معاش و امتیازات دیپلومات‌ها و کارمندان محلی سفارت مشخص است و سفارت هم به طور منظم معاش آن‌ها را داده و هیچ دیپلمات و کارمند محلی بدون معاش باقی نمانده است. دلیل پرداخت معاش دیپلومات‌ها و کارمندان محلی این است که برای آن چارچوب قانونی وجود دارد و سفارت به صورت سلیقه‌ای به کسی معاش نداده است.

اما تکرار می‌کنم که اتشه‌های وزارت مختلف که در چهارچوب سفارت ایفای وظیفه می‌نمایند، همکاران خوب و شایسته ما هستند و در همین شرایط نیز بدون معاش به وظایف‌شان ادامه داده‌اند.

سوال: در رابطه به ۲۷ نفر کارمند محلی که از سوی سفارت اخراج شده و در گزارش بازتاب یافته، چه گفتنی دارید؟

سلیمانی: اولا ۲۷ نفر که وظایف شان به تعلیق آمده است متعلق به یک قوم و مذهب خاص نیستند و حتی از ولایات خاص هم نیستند، بلکه از اقوام و ولایات مختلف هستند. متاسفانه کسی که ادعا کرده، دنبال حاشیه‌سازی است.

مسئله دوم این‌که تقریبا چند سال قبل برنامه‌ریزی شد به افغان های مقیم خارج پاسپورت الکترونیک صادر شود، چون خیلی از کشورها پاسپورت دست نویس را قبول نداشتند. در نتیجه وزارت امور خارجه یک پروژه را با همکاری بانک جهانی مطرح کرد که بر اساس آن چندین حوزه توزیع پاسپورت در خارج از افغانستان افتتاح شد که برای مهاجرین افغان در ایران توسط ریاست امور قونسلی در وزارت امور خارجه، پاسپورت ها چاپ میگردید و البته طی مراحل تا مرحله چاپ پاسپورت توسط سفارت و جنرال قونسلگری های مشهد و زاهدان انجام می شد. این پروژه را بانک جهانی تمویل می‌کرد و یکی از نیازمندی‌های پروژه طبیعتا کارمندانش بود که جذب شدند و همه ساله بانک جهانی با همکاری وزارت مالیه، مبلغی را به عنوان بودجه انکشافی به وزارت خارجه می‌داد تا معاش این کارمندان پرداخت شود. طی این سال ها حدود 300 تا 400 هزار جلد پاسپورت در ایران توزیع شد و آخرین معاشی که برای کارمندان پاسپورت و تذکره الکترونیک آمده بود، تا اول میزان ۱۴۰۰ بود.

در ۲۴ اسد که نظام سقوط کرد و پروسه توزیع پاسپورت متوقف شد، ما حتی نتوانستیم یک پاسپورت صادر کنیم؛ بنا نه کار وجود داشت و نه بودجه برای معاش کارمندان، بنا مجبور شدیم تصمیم به تعلیق وظیفه کارمندان موقتی که بخاطر توزیع پاسپورت جذب شده بودند، بگیریم. البته کارمندانی که برکنار شدند، به‌صورت قطعی اخراج نشدند، بلکه هر زمانی که این پروژه دوباره شروع شود، ما مطابق نیازمندی‌های خود همان ۲۷ نفر را دوباره استخدام می‌کنیم و مستحق‌ترین افراد، آنها خواهد بود و باید بگویم همه شان کارمندان با تجربه و شایسته بودند.

 سوال: نحوه جمع‌آوری و چارچوب مصرف عواید در سفارت چگونه است؟ آیا روزانه 20 هزار دالر عواید حقیقت دارد؟

سلیمانی: این‌که سفارت روزانه 20 هزار دالر عواید دارد، خود نشان‌دهنده ادعای غیرواقعی است. ما ممکن بعضی روزهای ازدحام مراجعین عواید بسیار بالا داشته باشیم، ولی هیچ وقتی به این اندازه نبوده است. عواید سفارت از خدماتی که ارائه می‌کند، جمع‌آوری می‌شود که هر کدام مشخص است و هر سند و خدماتی که ارائه و یا صادر می‌کنیم، بهای آن کاملا مشخص است و روزانه ثبت می‌گردد. در سفارت چیزی وجود ندارد که بدون حسابدهی باشد. عواید ما وابسته به ارائه خدمات است که مردم پرداخت می‌کنند و هر ارائه خدمات در مقرره کنسولی و مالی و اداری که وزارت خارجه در اختیار ما قرار داده شده، مشخص است و ما بر اساس آن عمل می‌کنیم. قیمت تمام خدمات در قانون مشخص است و ما مطابق به آن عمل می‌کنیم و در آخر هر ماه و هر سال پاسخگو هستیم.

سیستم کار به این صورت است که هر بخش وقتی اجراات می‌کند، آخر هر هفته به بخش مالی باید گزارش بدهد که در این هفته چقدر اجراآت و عواید داشته و آن را در مکتوبی به مسئول مالی سفارت تحویل می‌کند. مسئول مالی سفارت تمام دریافت‌هایی که از بخش‌ها دارد، محاسبه نموده و بعد از آن با موجودی بانک تطبیق می‌دهد که حتی اگر یک دالر هم کم باشد، مسئول مالی مکلف است پیگیری کند.

طبیعتا هیچ اداره‌ای مسایل مالی خود را مطبوعاتی نمی‌کند، اما در قسمت عواید سفارت پاسخگویی وجود دارد و این پروسه بسیار شفاف و دقیق است.

 سوال: در اینجا وجود صرافی چه جایگاهی دارد؟ گزارش‌ها در مورد اضافه ستانی صرافان در مقابل سفارت هم وجود دارد؟

سلیمانی: وجود صرافی بخاطر سهولت مراجعین است تا پول‌شان را بصورت درست و در طمان کوتاه بتوانند پرداخت کنند. قبلا ده‌ها گزارش از سوءاستفاده موترسایکل‌سواران در مقابل سفارت که در اصل کمیشن‌کاران بودند و پول مراجعین را به بانک واریز می‌کردند، به ما رسیده بود، حتی فیش‌های بانکی جعلی درست می‌کردند و پول‌های گزافی از مراجعین می‌گرفتند. در همان زمان از وزارت خارجه کسب تکلیف شد و ریاست‌های تفتیش و مالی و اداری وزارت خارجه هدایت داد که وضعیت موجود منظم شود و در یک چارچوب منظم‌تر به مهاجرین خدمات ارائه گردد. لذا در همان زمان تصمیم جمعی و اداری این شد که به خاطر جلوگیری از جعل اسناد و سوءاستفاده از مهاجرین، یک صراف در بیرون سفارت ساکن شود و به امور مهاجرین رسیدگی کند. برای انتخاب صراف نیز یک هیئت سه نفره تشکیل شد و از بین چندین صراف یک نفر را انتخاب کردند. پس از این‌که صرافی ایجاد شد، هم مشکلات مهاجرین کم شده، شلوغی پیش سفارت کاهش پیدا کرده و هم مسئول مالی در قسمت جمع‌آوری و حسابدهی عواید مشکلات قبلی را ندارد.

یکی از بخش‌های سفارت روزانه فعالیت صرافی را پیگیری و کنترول می‌کند که اضافه‌ستانی صورت نگیرد. رد نمی‌کنم که مشکلاتی وجود نداشته، ولی برخورد لازم نیز صورت گرفته است. اگر وضعیت قبلی را با فعلا مقایسه کنید، حتما وضعیت به مراتب بهتر شده و از سوء‌استفاده‌های کلان، کلاهبرداری و حتی ماندن کار مراجعین به روز بعد جلوگیری شده و باعث شفافیت بیشتر در جمع‌آوری عواید گردیده است. اگر ادعای کلی در مورد موجودیت صراف را کسی دامن بزند، مساله‌ای جدا است. متاسفانه اتهام زدن کار ساده‌ای است.

 سوال: آیا امکان ایجاد نمایندگی بانک و فعال کردن دستگاه خودپرداز در داخل سفارت وجود ندارد؟

سلیمانی: امکان باز کردن دستگاه خودپرداز در سفارت وجود ندارد، چون جمع آوری عواید سفارت مطابق قانون دالری است و امکان این‌که بانک روزانه دالر بفروشد نیز وجود ندارد، اما ما باز هم به دنبال راه حل بهتر هستیم.

سوال: در مورد میزان عواید آیا می‌توانید یک محدوده را تعیین کنید؟

سلیمانی: فعلاً بخش پاسپورت، ویزه و رودپاس به عنوان سه بخش مهم عایداتی اجراآت ما متوقف شده است. سایر بخش‌های خدماتی ما ادامه دارد و عواید ما به نسبت مراجعین وجود دارد. سیستم مالی هر هفته و هر پانزده روز بررسی می‌شود. من همین‌قدر می‌توانم بگویم که ادعای 20 هزار دالر، هوایی است و حتی 20 هزار در دوره اوج کار هم نبوده است.

عواید سفارت به یک بانک رسمی در جمهوری اسلامی واریز می‌شود و کشیدن یک دالر از بانک نیاز به تأیید هیئت و اصول دارد. حساب بانکی به نام شخص نیست، بلکه به نام دولت و سفارت افغانستان است. بناء هر نوع برداشت از آن باید در چارچوب قانون باشد و یک نفر به تنهایی نمی‌تواند پول بگیرد.

سوال: آیا آقای لیوال همراه خود  از سفارت پول برده؟ اگر ایشان دستور بدهد، امکان بیرون کردن پول از بانک وجود دارد؟

سلیمانی: لیوال چنین چهره‌ای نبود، اگر لیوال این دستور را می‌داد نیز امکان اجرای آن نبود.

سوال: آیا می‌شود که قیمت خدمات کنسولی را با توجه به وضعیت اقتصادی مهاجرین کم کرد؟

سلیمانی: قبل از این‌که نظام سقوط کند ما پیشنهادات متعددی در مورد کم شدن محصول بعضی از خدمات داده بودیم که از جمله قیمت پاسپورت از 120 دالر به 20 دالر رسید. باید یادآور شوم که کم و اضافه کردن محصول خدمات دولتی از صلاحیت یک سفارت نیست، بلکه باید دولت و حکومت به نمایندگی‌های خود در داخل و خارج هدایت بدهد که بر اساس آن اجراآت کنند. درست است که حالا نظام سقوط کرده، اما قانون به جای خود است و ما بر اساس قانون و مقرره تصویب شده، عمل می‌کنیم. لذا محصول خدمات مشخص است و سفیر و سرپرست به تنهایی نمی‌تواند تصمیم بگیرد که مبلغ اجراآت قانونی یک محصول را کم‌ کند، ولی ما پیگیری می‌کنیم و تا جایی که در توان ما باشد، به مهاجرین کمک می‌کنیم.

اما اگر دلسوزی من به این تعبیر شود که محصول خدمات کنسولی را کاهش بدهم، خلاف قانون است و در صلاحیت من نیست.

سوال: دیدگاه شما در مورد نارضایتی که مردم از دیپلومات‌ها و کارمندان محلی سفارت دارند، چیست؟

سلیمانی: طبیعی است سفارتی که در مجموع بیش از 100 نفر دیپلمات، اتشه و کارمندان محلی دارد در آن مشکلات وجود خواهد داشت. ما با هیچ همکار خود در قسمت سوءاستفاده و تخطی از مقررات ملاحظه نکردیم و نداریم. هیچ کسی در سفارت حق ندارد به عنوان دیپلمات و یا کارمند محلی، یا با هر مسئولیتی که دارد، از مراجعین و مردم استفاده سوءاستفاده کرده و تقاضای غیرقانونی و غیرمشروع داشته باشد.

البته شکی نیست که گاهی این اتفافات می‌افتد و ما موارد متعددی داریم که با متخلف برخورد جدی کردیم. مشکل این است که یک اداره نمی‌تواند هر روز از تخلفات داخلی و اقدامات صورت گرفته اصلاحی خود به مطبوعات گزارش بدهد. تخلف در یک اداره، یک امر طبیعی است و همیشه نمی‌شود برخورد‌هایی که با متخلف صورت می‌گیرد را اعلام عمومی بدهیم.

ما قرار است در سالن پذیرش، بعد از بازسازی صندوق شکایات بگذاریم و هر هموطن ما که انتقاد و پیشنهاد دارد را در صندوق شکایت بیاندازد و مطمئن باشید که پی‌گیری صورت می‌گیرد. کسی که در اداره عمومی با مردم برخورد بد کند و تقاضای غیرقانونی داشته باشد، حتماً در مقابل عملکرداش پاسخگو خواهد بود و ما هیچ ملاحظه‌ای در قبال چنین افرادی نداریم.

 سوال: دلیل ساخت و ساز تازه‌ای که در سفارت شروع شده، چیست؟

سلیمانی: ما در داخل سفارت یک زمین حدود چهارصد متر داشتیم، و وقتی من سرپرست شدم، با توجه به مشکلات مهاجرین که زیر باران و زیر آفتاب بودند، خواستم این مسئله حل شود. از بودجه حفظ و مراقبت سفارت در حال ساخت یک سالن پذیرش خوب و آبرومندانه هستیم که حدودا 28 هزار و 200 دالر هزینه برداشته و در روزهای آینده افتتاح می‌شود. در این مورد باید گفت که ما این اقدام را کاملاً قانونی انجام دادیم و به نظر من این یکی از مهمترین کارهایی است که بعد از سال‌ها برای ارائه خدمات بهتر به مهاجرین در بخش کنسولی صورت می‌گیرد و مطمئناً هم در شیوه بهتر ارائه خدمات، ایجاد شفافیت، جلوگیری از سرگردانی مهاجرین و ارائه خدمات در فضای آرام و آبرومند موثر خواهد بود.

سوال: در قسمت محدودیت جا در سفارت چه گفتنی دارید؟

سلیمانی: مشکل اساسی سفارت، کمبود جا است و ما نماینده یک ملت بزرگ و کشوری با تاریخ کهن هستیم و تا جایی‌که می‌توانیم باید محیط سفارت و نمایندگی، یک محیط فرهنگی، امن و آرام باشد. ما متأسفانه با کمیت مراجعه‌کنندگان در مقابل سفارت مواجه هستیم. صدها نفر در یک کوچه کوچک جمع می‌شوند و همسایه‌ها و شهرداری به اذیت هستند. حتی گاهی اوقات ما تشویش ریختن ساختمان سفارت را داریم، چون ساختمان قدیمی است و ظرفیت آن کم. آخرین تلاش ما این است که ازدحام را در اطراف سفارت از بین ببریم و یکی از دلایلی که سالن پذیرش را در محوطه سفارت می سازیم نیز همین موضوع است که از ازدحام و شلوغی جلوگیری می‌شود.