تحلیلگر مسائل پاکستان در یک میزگرد تلویزیونی گفت که چنانچه آمریکا قصد خروج از افغانستان را دارد، علت انتقال 350 نفربر و 5000 کانتینر حامل سلاح از سوی آمریکا به افغانستان چیست؟
به گزارش خبرگزاری فارس ، شبکه تلویزیونی “ARY” پاکستان در یک نشست کارشناسی با حضور 2 تن از کارشناسان و تحلیلگران مسائل منطقه، به موضوع نشست شیکاگو و حضور پاکستان در این نشست پرداخت.
"زید حامد" کارشناس مسائل دفاعی و مدیر مؤسسه “Brass tacks” و "محمد مالک" مقاله‌نویس روزنامه "نیوز" از جمله میهمانان این برنامه بودند.
متن کامل این نشست تلویزیونی به شرح زیر است:
مجری: سوأل این است که پاکستان در اجلاس شیکاگو چه چیزهایی به دست آورد و چه چیزهایی از دست داد یا شاید هم هیچ یک از این دو موضوع اتفاق نیفتاد. اجلاس به پایان رسیده و زرداری دست خالی از شیکاگو به اسلام‌اباد برگشت.به عبارتی باید گفت: در اجلاس شیکاگو عمدا به پاکستان توهین شد. رئیس جمهور آمریکا حاضر نشد، درباره بازگشایی مسیر ناتو به طور رسمی با رئیس جمهور پاکستان ملاقات کند بلکه به ملاقاتی کوتاه بسنده کرد. در این اجلاس آمریکا به پاکستان این پیام را داد که از این کشور ناراضی است. سوأل این است که سفر زرداری به شیکاگو چه منافعی را برای پاکستان در پی داشته است؟
آیا شرکت رئیس جمهور در اجلاس شیکاگو تصمیم درستی بود این سوألی است که مهمانان برنامه باید به آن پاسخ دهند.
آقای زید حامد آیا رئیس جمهور باید در اجلاس شیکاگو شرکت می‌کرد یا با سفر به شیکاگو اشتباه بزرگی مرتکب شده است؟
زید حامد: شکی نیست که شرکت زرداری در کنفرانس شیکاگو اشتباهی بزرک بود زیرا اوضاع طوری بود که بی حرمتی به زرداری و اهمیت ندادن به وی به راحتی قابل پیش‌بینی بود.
آمریکا سعی کرده به علت عصبانیت از پاکستان به این کشور توهین کند و از این کشور زهر چشم بگیرد اما واشنگتن نتوانست آسیبی به اسلام‌آباد برساند و توانایی این کار را هم ندارد.
اگر به تاریخ رجوع کنیم متوجه خواهیم شد که تا کنون اتفاق نیفتاده که آمریکا یک پایگاه هوایی را ظرف 10 روز تخلیه کند. تا به حال اتفاق نیفتاده که مسیری را برای امریکا بسته باشند و این کشور بتواند خود را کنترل کرده و تا 6 ماه اقدام فوری برای بازگشایی این مسیر انجام ندهد و حتی نتواند با فشار آوردن به سایر کشورها به خواسته خود برسد بنابراین من فکر می‌کنم رئیس جمهور پاکستان نباید در اجلاس شیکاگو شرکت می‌کرد.
آمریکا بدون پاکستان نمی‌تواند در افغانستان دوام بیاورد نه می‌تواند کالاهای مورد نیاز خود را وارد افغانستان کند و نه می‌تواند به راحتی از این کشور خارج شود زیرا برای خارج کردن ماشین آلات سنگین از افغانستان نیز پاکستان بهترین مسیر است.
مجری: آقای زید حامد آیا درست است که ما مسیر ارسال تدارکات ناتو را ببندیم؟
زید حامد: ابتدا هدف آمریکا باید مشخص شود اگر قرار است نیروهای خارجی تا سال 2014 میلادی از افغانستان خارج شوند، چرا این کشور از مسیر پاکستان برای انتقال سلاح، آن هم سلاح های سنگین استفاده می‌کند.
چرا باید 3500 نفربر به افغانستان انتقال یابد.
دولت به جای اینکه درباره مبلغ عبور کامیون‌های ناتو، وارد چانه زنی با آمریکا شود از این کشور سوأل کند که هدف از انتقال 5000 کانتینر سلاح به افغانستان چیست آیا امریکا واقعا قصد ترک افغانستان را دارد یا به دنبال حضور دائمی در این کشور است.
مجری: آقای محمد مالک آیا سفر زرداری به شیکاگو به نفع پاکستان بود یا خیر؟
محمد مالک: پاکستان برای اینکه نقش خود را در تحولات جهانی به اثبات برساند و بتواند از منافع خود دفاع کند در اجلاس‌های بین المللی شرکت کند اما مهمترین موضوع این است که ما باید هدف خود را از شرکت در کنفرانس شیکاگو مشخص می‌کردیم.
پاکستان هدف خود را در کنفرانس شیکاگو مشخص نکرده بود و فقط سعی کرد کاری کند که درخواست‌هایش برای بازگشایی مسیر ناتو پذیرفته شود و این موضوع به معنای چراغ سبز نشان دادن به آمریکا بود.
به عبارتی پیام پاکستان برای امریکا این بود که حاضر است مسیر ناتو را باز کند فقط باید مبلغ درخواستی این کشور پرداخت شود.
مجری: آقای زید حامد اگر زرداری مسیر ناتو را باز نکند شما به وی اعتراض می‌کنید و سعی دارید به اثبات برسانید که وی دست خالی از اجلاس ناتو برگشته و اگر وی مسیر ناتو را باز کند باز هم شما اعتراض دارید که رئیس جمهور با آمریکا همکاری کرده و منافع پاکستان را در نظر نگرفته است در چنین شرایطی زرداری باید چطور عمل کند آیا باید با آمریکایی‌ها کنار بیاید یا خیر؟
زید حامد: پاکستان ابتدا باید مشخص کند که خواهان حضور آمریکا در افغانستان است یا می‌خواهد امریکا از افغانستان خارج شود.
موضوع این نیست که منافع پاکستان فقط با بازگشایی مسیر ناتو تأمین می‌شود بلکه باید چارچوبی برای حفظ منافع کشور وجود داشته باشد.
مجری: واضح است که زرداری به دنبال کسب منافع سیاسی است ایشان در پاسخ به شما خواهند گفت: که پاکستان در برابر آمریکا به زانو در نیامد و مسیر ناتو را باز نکرد این خود بزرگترین پیروزی است نظر شما در این باره چیست آقای زید حامد؟
زید حامد: دولت تصمیم قطعی گرفته بود که مسیر ناتو را باز کند و زرداری در آخرین لحظه با بازگشایی مسیر ناتو موافقت نکرد این موضوع به این معنی نیست که وی در برابر آمریکا تسلیم نشده بلکه بدین معناست که وی به دنبال امتیازات بیشتر است.
مجری: آقای محمد مالک نظر شما درباره بازگشایی مسیر ناتو چیست؟
محمد مالک: مسیر ناتو سرانجام باز خواهد شد اما اگر پاکستان به راحتی مسیر ناتو را باز کند این موضوع به وجهه این کشور لطمه خواهد زد. در واقعیت اختلاف پاکستان با آمریکا بر سر مبلغ پرداختی آمریکا برای عبور کامیون های ناتو نیست بلکه اختلافاتی بین دو کشور به وجود آمده که هر یک سعی دارند برتری خود را برای همیشه حفظ کنند و امتیازات دائمی دریافت به عبارتی پاکستان به دنبال امتیازی است که وابسته به ترانزیت کالاهای ناتو و جنگ فعلی امریکا در افغانستان نباشد بلکه منافع همیشگی پاکستان را تضمین کند.
مجری: جناب زید حامد اگر صحبت‌های محمدمالک درست باشد علت توهین به پاکستان و نادیده گرفتن این کشور در اجلاس شیکاگو چیست؟
زید حامد: ابتدا اینکه احساسات ضد آمریکایی مردم پاکستان تحریک شده و مخالفت با بازگشایی مسیر ناتو در بین مردم افزایش یافته است.
این موضوع ارتش را نیز با مشکلات زیادی مواجه ساخته زیرا ارتش نمی‌تواند در زمینه باز کردن مسیر ناتو دولت را همراهی کند علاوه بر آن برخی از ارکان خود ارتش نیز به شدت با بازگشایی مسیر ناتو مخالف هستند به هر حال عصبانیت ارتش از آمریکا بر تحولات آینده تأثیر گذار خواهد بود.
مجری: آقای زید حامد آمریکا قصد خروج از افغانستان را دارد و ما باید با بازگشایی مسیر ناتو به این کشور کمک کنیم تا بتواند به موقع افغانستان را ترک کند نظر شما در این زمینه چیست؟
زید حامد: آمریکا باید تاریخ قطعی خروج نیروهای خود از افغانستان را مشخص کند تا پاکستان این کشور را همراهی نماید.
مجری: آقای زید حامد چرا پاکستان باید همیشه برخلاف نظر دیگران حرکت کند و ریسک دشمنی با سایر کشورها را بپذیرد؟
زید حامد: آقای مجری مگر تمام کشور‌های دنیا در ناتو خلاصه می‌شوند، باید توجه داشته باشید که بسیاری از کشورها عضو ناتو نیستند. به طور مثال چین، روسیه و ایران که هر یک نقش مهمی در تحولات منطقه دارند عضو ناتو نیستند پس چطور می‌توانیم بگوییم مخالفت با ناتو مخالفت با کشور‌های سراسر جهان است.
بزرگترین مشکل ما بی‌کفایتی دولت پاکستان است. علت امنیت در ایران یک دولت مستحکم است که همه چیز را تحت کنترل دارد اما متأسفانه ما از چنین دولتی محروم هستیم.
مجری: آقای محمد مالک نظر شما چیست؟
محمد مالک: اگر به اقتصاد جهانی دقت کنیم متوجه خواهیم شد که در روابط اقتصادی- تجاری هم برخی کشورها نسبت به سایر کشورها اهمیت بیشتری دارند به طور مثال قطع روابط تجاری با افریقا چه تأثیری می‌تواند بر پاکستان داشته باشد اما اگر روابط اقتصادی تجاری خود را با آمریکا و کشور‌های اروپایی قطع کنیم دچار مشکل خواهیم شد. ما از نظر تجاری و اقتصادی به برخی کشورها وابسته هستیم صادرات پاکستان به این کشورها درآمد سرشاری را برای این کشور به همراه دارد بنابراین هر کشوری سیاست خاص خود را دارد و گاهی اوقات برای کسب منافع خود باید در مقابل سراسر دنیا ایستادگی کند.
نه پاکستان اشتباه می‌کند نه کشور‌های دیگر بلکه هر یک بر اساس منافع خود تصمیم می‌گیرند.
مجری: آقای زید حامد آیا ما می‌توانیم منافع تجاری-اقتصادی خود را با شرکای تجاری بزرگ نادیده بگیریم آیا اقتصاد پاکستان می‌تواند بدون همکاری با برخی کشور ها به تنهایی دوام بیاورد؟
زید حامد: ما به روابط اقتصادی- تجاری با آمریکا اعتراض نداریم بلکه به سوءاستفاده آمریکا از پاکستان برای کشتار مردم مسلمان افغانستان معترض هستیم.
همکاری با آمریکا سبب کشته شدن تعداد زیادی از مردم بی‌گناه پاکستان شده و بیش از 70 میلیارد دلار خسارت به کشور وارد کرده است بنابراین این کشور بیش از آنکه منافع تجاری- اقتصادی ما را تأمین کند به ما آسیب رسانده است به عبارتی بیشتر از آنکه سود کنیم ضرر کردیم.
مجری: آقای محمد مالک چرا پاکستان نمی تواند با آمریکا کنار بیاید و مدام مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد؟
محمد مالک: مشکل اصلی حاکمان بی‌کفایت پاکستان هستند که چارچوبی برای روابط خود با آمریکا مشخص نکرده‌اند. در ترکیه هم ارتش حرف اول را می‌زد اما سر انجام نظام جمهوری ظرف 2 سال خود را در این کشور مستحکم کرد و پرونده‌‌هایی نیز علیه فرماندهان ارتش که قصد خیانت و کودتا داشتند تشکیل شد بنابراین پاکستان هم باید به همین شیوه عمل کند.
دولت نمی‌تواند ادعا کند که به تنهایی می‌تواند تمام مشکلات را حل کند و برای افغانستان نیز تصمیم بگیرد.
پاکستان باید برای حل مسالمت آمیز بحران افغانستان تلاش کند و به نظر سایرین در این زمینه احترام بگذارد.
مجری: آقای زید حامد نظر شما درباره سیاست خارجی پاکستان چیست؟
زید حامد: از زمامداری ژنرال پرویز مشرف مصادف با سال 2001میلادی، پاکستان به دنبال بهبود روابط با هند است.
ما در کشمیر امتیازات زیادی به هند دادیم تا مذاکرات صلح ادامه داشته باشد با اینکه هند بزرگترین دشمن پاکستان تلقی می‌شود اما آیا پاکستان برای حل بحران افغانستان نیز از خود انعطاف نشان داده این در حالی است که پاکستان وارد جنگ با افغانستان نشده است.
پاکستان 3 بار با هند جنگیده است اما با این وجود به دنبال صلح با این کشور است اما در قبال افغانستان طور دیگری عمل می‌کند.
مجری: آقای زید حامد ما چطور می‌توانیم امنیت مرزهای خود با افغانستان را تأمین کنیم؟
زید حامد: وارد شدن نیروهای خارجی به افغانستان امنیت مرزهای مشترک این کشور با پاکستان را تأمین نکرده بلکه جنگ افغانستان را به پاکستان کشانده است.
آمریکا باید مشخص کند به چه نحو و در چه تاریخی از افغانستان خارج خواهد شد و اگر این کار به صورت رسمی انجام شود این کشور بهانه‌ای برای وارد کردن سلاح و 3500نفر بر به افغانستان ندارد.
مجری: نظر شما چیست آقای محمد مالک؟
محمد مالک: پاکستان باید بداند که دیگر نمی‌توان احساساتی با مسائلی چون بحران افغانستان بر‌خورد کند و برپا کردن گردهمایی‌هایی چون کنفرانس دفاعی پاکستان فایده‌ای ندارد.
ما باید با دلیل و منطق منافع خود را حفظ کنیم و هدف خود را درباره مسائل جهانی مشخص نماییم.
هیچیک از ملاهایی که عضو کنفرانس دفاعی پاکستان هستند مالیات نمی‌دهند. آیا تا به حال از خود سوأل کرده‌اید که هزینه گردهمایی‌های کنفرانس دفاعی پاکستان و پلاکارهای گرانقیمتی که این گروه در خیابان‌ها نصب می‌کنند از کجا تآمین می‌شود.
زید حامد: آنهایی که شما به آنان ملا می‌گویید از گذشته همین طور بودند و سیاست خاص خود را دنبال می‌کنند این موضوع عجیب نیست.
محمد مالک: بله با شما موافقم ژنرال ضیاءالحق که به نظر من خود نیز یک تندرو مذهبی در لباس نظامی بود این افراط‌گرایان را تقویت کرد و آنان با سیاست‌های غلط خود کشور را به تباهی کشاندند.
مجری: در پایان باید ببینیم که آیا حاکمان پاکستان می‌توانند منافع کشور را حفظ کنند یا اوضاع طور دیگری پیش خواهد رفت.
به گزارش خبرگزاری فارس ، شبکه تلویزیونی “ARY” پاکستان در یک نشست کارشناسی با حضور 2 تن از کارشناسان و تحلیلگران مسائل منطقه، به موضوع نشست شیکاگو و حضور پاکستان در این نشست پرداخت.
"زید حامد" کارشناس مسائل دفاعی و مدیر مؤسسه “Brass tacks” و "محمد مالک" مقاله‌نویس روزنامه "نیوز" از جمله میهمانان این برنامه بودند.
متن کامل این نشست تلویزیونی به شرح زیر است:
مجری: سوأل این است که پاکستان در اجلاس شیکاگو چه چیزهایی به دست آورد و چه چیزهایی از دست داد یا شاید هم هیچ یک از این دو موضوع اتفاق نیفتاد. اجلاس به پایان رسیده و زرداری دست خالی از شیکاگو به اسلام‌اباد برگشت.به عبارتی باید گفت: در اجلاس شیکاگو عمدا به پاکستان توهین شد. رئیس جمهور آمریکا حاضر نشد، درباره بازگشایی مسیر ناتو به طور رسمی با رئیس جمهور پاکستان ملاقات کند بلکه به ملاقاتی کوتاه بسنده کرد. در این اجلاس آمریکا به پاکستان این پیام را داد که از این کشور ناراضی است. سوأل این است که سفر زرداری به شیکاگو چه منافعی را برای پاکستان در پی داشته است؟
آیا شرکت رئیس جمهور در اجلاس شیکاگو تصمیم درستی بود این سوألی است که مهمانان برنامه باید به آن پاسخ دهند.
آقای زید حامد آیا رئیس جمهور باید در اجلاس شیکاگو شرکت می‌کرد یا با سفر به شیکاگو اشتباه بزرگی مرتکب شده است؟
زید حامد: شکی نیست که شرکت زرداری در کنفرانس شیکاگو اشتباهی بزرک بود زیرا اوضاع طوری بود که بی حرمتی به زرداری و اهمیت ندادن به وی به راحتی قابل پیش‌بینی بود.
آمریکا سعی کرده به علت عصبانیت از پاکستان به این کشور توهین کند و از این کشور زهر چشم بگیرد اما واشنگتن نتوانست آسیبی به اسلام‌آباد برساند و توانایی این کار را هم ندارد.
اگر به تاریخ رجوع کنیم متوجه خواهیم شد که تا کنون اتفاق نیفتاده که آمریکا یک پایگاه هوایی را ظرف 10 روز تخلیه کند. تا به حال اتفاق نیفتاده که مسیری را برای امریکا بسته باشند و این کشور بتواند خود را کنترل کرده و تا 6 ماه اقدام فوری برای بازگشایی این مسیر انجام ندهد و حتی نتواند با فشار آوردن به سایر کشورها به خواسته خود برسد بنابراین من فکر می‌کنم رئیس جمهور پاکستان نباید در اجلاس شیکاگو شرکت می‌کرد.
آمریکا بدون پاکستان نمی‌تواند در افغانستان دوام بیاورد نه می‌تواند کالاهای مورد نیاز خود را وارد افغانستان کند و نه می‌تواند به راحتی از این کشور خارج شود زیرا برای خارج کردن ماشین آلات سنگین از افغانستان نیز پاکستان بهترین مسیر است.
مجری: آقای زید حامد آیا درست است که ما مسیر ارسال تدارکات ناتو را ببندیم؟
زید حامد: ابتدا هدف آمریکا باید مشخص شود اگر قرار است نیروهای خارجی تا سال 2014 میلادی از افغانستان خارج شوند، چرا این کشور از مسیر پاکستان برای انتقال سلاح، آن هم سلاح های سنگین استفاده می‌کند.
چرا باید 3500 نفربر به افغانستان انتقال یابد.
دولت به جای اینکه درباره مبلغ عبور کامیون‌های ناتو، وارد چانه زنی با آمریکا شود از این کشور سوأل کند که هدف از انتقال 5000 کانتینر سلاح به افغانستان چیست آیا امریکا واقعا قصد ترک افغانستان را دارد یا به دنبال حضور دائمی در این کشور است.
مجری: آقای محمد مالک آیا سفر زرداری به شیکاگو به نفع پاکستان بود یا خیر؟
محمد مالک: پاکستان برای اینکه نقش خود را در تحولات جهانی به اثبات برساند و بتواند از منافع خود دفاع کند در اجلاس‌های بین المللی شرکت کند اما مهمترین موضوع این است که ما باید هدف خود را از شرکت در کنفرانس شیکاگو مشخص می‌کردیم.
پاکستان هدف خود را در کنفرانس شیکاگو مشخص نکرده بود و فقط سعی کرد کاری کند که درخواست‌هایش برای بازگشایی مسیر ناتو پذیرفته شود و این موضوع به معنای چراغ سبز نشان دادن به آمریکا بود.
به عبارتی پیام پاکستان برای امریکا این بود که حاضر است مسیر ناتو را باز کند فقط باید مبلغ درخواستی این کشور پرداخت شود.
مجری: آقای زید حامد اگر زرداری مسیر ناتو را باز نکند شما به وی اعتراض می‌کنید و سعی دارید به اثبات برسانید که وی دست خالی از اجلاس ناتو برگشته و اگر وی مسیر ناتو را باز کند باز هم شما اعتراض دارید که رئیس جمهور با آمریکا همکاری کرده و منافع پاکستان را در نظر نگرفته است در چنین شرایطی زرداری باید چطور عمل کند آیا باید با آمریکایی‌ها کنار بیاید یا خیر؟
زید حامد: پاکستان ابتدا باید مشخص کند که خواهان حضور آمریکا در افغانستان است یا می‌خواهد امریکا از افغانستان خارج شود.
موضوع این نیست که منافع پاکستان فقط با بازگشایی مسیر ناتو تأمین می‌شود بلکه باید چارچوبی برای حفظ منافع کشور وجود داشته باشد.
مجری: واضح است که زرداری به دنبال کسب منافع سیاسی است ایشان در پاسخ به شما خواهند گفت: که پاکستان در برابر آمریکا به زانو در نیامد و مسیر ناتو را باز نکرد این خود بزرگترین پیروزی است نظر شما در این باره چیست آقای زید حامد؟
زید حامد: دولت تصمیم قطعی گرفته بود که مسیر ناتو را باز کند و زرداری در آخرین لحظه با بازگشایی مسیر ناتو موافقت نکرد این موضوع به این معنی نیست که وی در برابر آمریکا تسلیم نشده بلکه بدین معناست که وی به دنبال امتیازات بیشتر است.
مجری: آقای محمد مالک نظر شما درباره بازگشایی مسیر ناتو چیست؟
محمد مالک: مسیر ناتو سرانجام باز خواهد شد اما اگر پاکستان به راحتی مسیر ناتو را باز کند این موضوع به وجهه این کشور لطمه خواهد زد. در واقعیت اختلاف پاکستان با آمریکا بر سر مبلغ پرداختی آمریکا برای عبور کامیون های ناتو نیست بلکه اختلافاتی بین دو کشور به وجود آمده که هر یک سعی دارند برتری خود را برای همیشه حفظ کنند و امتیازات دائمی دریافت به عبارتی پاکستان به دنبال امتیازی است که وابسته به ترانزیت کالاهای ناتو و جنگ فعلی امریکا در افغانستان نباشد بلکه منافع همیشگی پاکستان را تضمین کند.
مجری: جناب زید حامد اگر صحبت‌های محمدمالک درست باشد علت توهین به پاکستان و نادیده گرفتن این کشور در اجلاس شیکاگو چیست؟
زید حامد: ابتدا اینکه احساسات ضد آمریکایی مردم پاکستان تحریک شده و مخالفت با بازگشایی مسیر ناتو در بین مردم افزایش یافته است.
این موضوع ارتش را نیز با مشکلات زیادی مواجه ساخته زیرا ارتش نمی‌تواند در زمینه باز کردن مسیر ناتو دولت را همراهی کند علاوه بر آن برخی از ارکان خود ارتش نیز به شدت با بازگشایی مسیر ناتو مخالف هستند به هر حال عصبانیت ارتش از آمریکا بر تحولات آینده تأثیر گذار خواهد بود.
مجری: آقای زید حامد آمریکا قصد خروج از افغانستان را دارد و ما باید با بازگشایی مسیر ناتو به این کشور کمک کنیم تا بتواند به موقع افغانستان را ترک کند نظر شما در این زمینه چیست؟
زید حامد: آمریکا باید تاریخ قطعی خروج نیروهای خود از افغانستان را مشخص کند تا پاکستان این کشور را همراهی نماید.
مجری: آقای زید حامد چرا پاکستان باید همیشه برخلاف نظر دیگران حرکت کند و ریسک دشمنی با سایر کشورها را بپذیرد؟
زید حامد: آقای مجری مگر تمام کشور‌های دنیا در ناتو خلاصه می‌شوند، باید توجه داشته باشید که بسیاری از کشورها عضو ناتو نیستند. به طور مثال چین، روسیه و ایران که هر یک نقش مهمی در تحولات منطقه دارند عضو ناتو نیستند پس چطور می‌توانیم بگوییم مخالفت با ناتو مخالفت با کشور‌های سراسر جهان است.
بزرگترین مشکل ما بی‌کفایتی دولت پاکستان است. علت امنیت در ایران یک دولت مستحکم است که همه چیز را تحت کنترل دارد اما متأسفانه ما از چنین دولتی محروم هستیم.
مجری: آقای محمد مالک نظر شما چیست؟
محمد مالک: اگر به اقتصاد جهانی دقت کنیم متوجه خواهیم شد که در روابط اقتصادی- تجاری هم برخی کشورها نسبت به سایر کشورها اهمیت بیشتری دارند به طور مثال قطع روابط تجاری با افریقا چه تأثیری می‌تواند بر پاکستان داشته باشد اما اگر روابط اقتصادی تجاری خود را با آمریکا و کشور‌های اروپایی قطع کنیم دچار مشکل خواهیم شد. ما از نظر تجاری و اقتصادی به برخی کشورها وابسته هستیم صادرات پاکستان به این کشورها درآمد سرشاری را برای این کشور به همراه دارد بنابراین هر کشوری سیاست خاص خود را دارد و گاهی اوقات برای کسب منافع خود باید در مقابل سراسر دنیا ایستادگی کند.
نه پاکستان اشتباه می‌کند نه کشور‌های دیگر بلکه هر یک بر اساس منافع خود تصمیم می‌گیرند.
مجری: آقای زید حامد آیا ما می‌توانیم منافع تجاری-اقتصادی خود را با شرکای تجاری بزرگ نادیده بگیریم آیا اقتصاد پاکستان می‌تواند بدون همکاری با برخی کشور ها به تنهایی دوام بیاورد؟
زید حامد: ما به روابط اقتصادی- تجاری با آمریکا اعتراض نداریم بلکه به سوءاستفاده آمریکا از پاکستان برای کشتار مردم مسلمان افغانستان معترض هستیم.
همکاری با آمریکا سبب کشته شدن تعداد زیادی از مردم بی‌گناه پاکستان شده و بیش از 70 میلیارد دلار خسارت به کشور وارد کرده است بنابراین این کشور بیش از آنکه منافع تجاری- اقتصادی ما را تأمین کند به ما آسیب رسانده است به عبارتی بیشتر از آنکه سود کنیم ضرر کردیم.
مجری: آقای محمد مالک چرا پاکستان نمی تواند با آمریکا کنار بیاید و مدام مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد؟
محمد مالک: مشکل اصلی حاکمان بی‌کفایت پاکستان هستند که چارچوبی برای روابط خود با آمریکا مشخص نکرده‌اند. در ترکیه هم ارتش حرف اول را می‌زد اما سر انجام نظام جمهوری ظرف 2 سال خود را در این کشور مستحکم کرد و پرونده‌‌هایی نیز علیه فرماندهان ارتش که قصد خیانت و کودتا داشتند تشکیل شد بنابراین پاکستان هم باید به همین شیوه عمل کند.
دولت نمی‌تواند ادعا کند که به تنهایی می‌تواند تمام مشکلات را حل کند و برای افغانستان نیز تصمیم بگیرد.
پاکستان باید برای حل مسالمت آمیز بحران افغانستان تلاش کند و به نظر سایرین در این زمینه احترام بگذارد.
مجری: آقای زید حامد نظر شما درباره سیاست خارجی پاکستان چیست؟
زید حامد: از زمامداری ژنرال پرویز مشرف مصادف با سال 2001میلادی، پاکستان به دنبال بهبود روابط با هند است.
ما در کشمیر امتیازات زیادی به هند دادیم تا مذاکرات صلح ادامه داشته باشد با اینکه هند بزرگترین دشمن پاکستان تلقی می‌شود اما آیا پاکستان برای حل بحران افغانستان نیز از خود انعطاف نشان داده این در حالی است که پاکستان وارد جنگ با افغانستان نشده است.
پاکستان 3 بار با هند جنگیده است اما با این وجود به دنبال صلح با این کشور است اما در قبال افغانستان طور دیگری عمل می‌کند.
مجری: آقای زید حامد ما چطور می‌توانیم امنیت مرزهای خود با افغانستان را تأمین کنیم؟
زید حامد: وارد شدن نیروهای خارجی به افغانستان امنیت مرزهای مشترک این کشور با پاکستان را تأمین نکرده بلکه جنگ افغانستان را به پاکستان کشانده است.
آمریکا باید مشخص کند به چه نحو و در چه تاریخی از افغانستان خارج خواهد شد و اگر این کار به صورت رسمی انجام شود این کشور بهانه‌ای برای وارد کردن سلاح و 3500نفر بر به افغانستان ندارد.
مجری: نظر شما چیست آقای محمد مالک؟
محمد مالک: پاکستان باید بداند که دیگر نمی‌توان احساساتی با مسائلی چون بحران افغانستان بر‌خورد کند و برپا کردن گردهمایی‌هایی چون کنفرانس دفاعی پاکستان فایده‌ای ندارد.
ما باید با دلیل و منطق منافع خود را حفظ کنیم و هدف خود را درباره مسائل جهانی مشخص نماییم.
هیچیک از ملاهایی که عضو کنفرانس دفاعی پاکستان هستند مالیات نمی‌دهند. آیا تا به حال از خود سوأل کرده‌اید که هزینه گردهمایی‌های کنفرانس دفاعی پاکستان و پلاکارهای گرانقیمتی که این گروه در خیابان‌ها نصب می‌کنند از کجا تآمین می‌شود.
زید حامد: آنهایی که شما به آنان ملا می‌گویید از گذشته همین طور بودند و سیاست خاص خود را دنبال می‌کنند این موضوع عجیب نیست.
محمد مالک: بله با شما موافقم ژنرال ضیاءالحق که به نظر من خود نیز یک تندرو مذهبی در لباس نظامی بود این افراط‌گرایان را تقویت کرد و آنان با سیاست‌های غلط خود کشور را به تباهی کشاندند.
مجری: در پایان باید ببینیم که آیا حاکمان پاکستان می‌توانند منافع کشور را حفظ کنند یا اوضاع طور دیگری پیش خواهد رفت.
منبع : خبرگزاری آوا- سرویس بین الملل
