اشاره: آتش گشودن نیروهای افغان به نیروهای خارجی موضوعی نیست که بتوان به راحتی از آن عبور کرد. در حالی‌که همگان براین باورند که نیروهای خارجی برای ایجاد امنیت و ثبات در افغانستان حضور دارند، بر این سوال نیز تاکید می‌کنند که چرا با گذشت 11 سال از این حضور، اوضاع امنیتی کشورشان نه تنها بهبود نمی‌یابد، بلکه با چالش‌ها و مشکلات جدیدی روبرو می‌شود. به نظر می‌رسد اگر وضعیت امنیتی افغانستان به همین منوال پیش برود و به عبارت دیگر بحران ناامنی مهار نشود، بروز ناگهانی وقایع دور از انتظار نخواهد بود.
اخیرا حملات نیروهای افغان بر سربازان خارجی رو به افزایش بوده است. براساس اطلاعات آیساف، از آغاز سال جاری میلادی تاکنون، ۳۵ حمله داخلی صورت گرفته و بر اثر آن ۵۳ سرباز آیساف، کشته شده‌اند که اکثر آنها را سربازان امریکایی تشکیل می‌دهند. ماه اگوست خونین‌ترین ماه برای سربازان خارجی مستقر در افغانستان بود که در آن 15 سرباز خارجی به قتل رسیدند.
نیروهای آیساف به رهبری ناتو، با افزایش اینگونه حملات پروسه آموزش شماری از سربازان جدید افغان و عملیات و گشت مشترک با نیروهای افغان را پایین‌تر از سطح کندک (گردان) متوقف کرده است.
از سوی دیگر، وزارت دفاع ملی به هدف کاهش اینگونه حملات، دست به یک سلسله اقدامات زده است. این وزارت می‌گوید که دراین رابطه، صدها سرباز جدید را از صفوف ارتش ملی اخراج نموده و کتاب‌های راهنما برای سربازان به چاپ رسانده است.
افزایش تعداد حملات نیروهای نظامی افغانستان علیه سربازان امریکایی و ناتو چالش جدیدی را در مقابل نیروهای ائتلاف در جنگ با طالبان قرار داده است. «حملات خودی» به حملات غافلگیرانه نیروهای امنیتی و پلیس افغانستان به نیروهای ائتلاف بین المللی در افغانستان (ISAF) گفته می‌شود. به عبارت بهتر اصطلاحاً به حملاتی گفته می‌شود که در آن یونیفورم‌پوشان افغان (لباس آبی‌ها)، همکاران بین‌المللی خود (لباس سبزها) را هدف تیراندازی قرار می‌دهند. حمله اخیر نیروهای افغان، نیروهای ائتلاف را با بزرگ‌ترین چالش آن در فاصله یک سال مانده به پایان نقش آنها در افغانستان روبرو کرده است. این حملات که به لباس آبی‌ها علیه سبزها هم معروف است، به طور قابل توجهی طی دو سال گذشته افزایش یافته است و 14 درصد عامل کشته شدن نیروهای ائتلاف را به خود اختصاص داده است.
براساس واقعیت‌های صحنه افغانستان، حملات خودی تاثیر مهمی بر ماموریت نیروهای ائتلاف در این کشور گذاشته است. بیشتر این حملات در ولایات جنوبی و جنوب‌شرقی نظیر هلمند، قندهار، زابل و وردک صورت می‌گیرد. جائی که طالبان بیشترین حضور و قدرت را در افغانستان در اختیار دارند. این یعنی اینکه حملات نیروهای دولتی افغان به نیروهای ناتو بی‌ارتباط با نفوذ طالبان نیست.
هرچند که گفته می‌شود که کشته شدن مربیان و سربازان خارجی توسط نیروهای افغان، تاثیری بر اهداف و ماموریت‌های امریکا و کشورهای عضو ناتو نخواهد گذاشت، ولی واقعیت این است که این حادثه، چالش بزرگی برای آنان محسوب می‌شود.
در این بین کشته شدن نظامیان خارجی توسط نیروهای افغان تاثیرات متفاوتی را در میان اعضای ناتو داشته است. واکنش برخی از اعضای ناتو، مبنی بر خروج زود هنگام نظامیانشان از افغانستان، به خوبی این ادعا را ثابت می‌کند که حادثه کشتار نظامیان خارجی، تاثیرات منفی را در میان کشورهای عضو ناتو در پی داشته و موجب نگرانی و تیرگی روابط در فضای سیاسی میان امریکا و سایر اعضای ناتو گردیده است. به عنوان نمونه، کشته شدن شش سرباز فرانسوی در نهم ژوئن سال 2012 موجب شد تا سربازان فرانسوی تا اتمام سال 2012 افغانستان را ترک کنند.
امریکایی‌ها در این خصوص با احتیاط عمل کرده و با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی و رسانه‌ای، موضوع کشته شدن سربازانش به دست نظامیان افغان را به شکل غیر واقعی آن، به افکار عمومی مردم امریکا و جهان منعکس می‌کنند و به همین دلیل بارها اعلام کردند که کشته شدن سربازان امریکایی توسط کسانی بوده که یونیفورم سربازان افغان را به تن داشته و خود جزء نظامیان افغان نبوده‌اند. درحالی که واقعیت‌ها نشان می‌دهد نه تنها طالبان به نیروهای دولتی افغان نفوذ کرده اند؛ بلکه عدم هماهنگی میان نیروهای افغان و ناتو، انگیزه‌های اقتصادی، نبود صداقت در عملکرد نیروهای خارجی، افزایش احساسات بیگانه ستیزی نیروهای افغان و بالاخره عدم احترام به ارزش‌های ملی و دینی مردم افغانستان از جمله عوامل و انگیزه کشتار نظامیان خارجی به دست سربازان افغان می‌باشد.
در 11 سال گذشته بیش از 52 سرباز خارجی در افغانستان از سوی کسانی کشته شده‌اند که نیروهای خودی به شمار می‌آمدند، اما سخنگویان نیروهای خارجی اعلام می‌کردند که"شخصی که لباس نیروهای افغان را به تن داشت" دست به این کار زده است. این گونه تعریف از فرد مهاجم به صورت واضح به منظور توجه به افکار عمومی در کشورهای غربی مطرح می‌شود تا این امکان را در ذهن تداعی نماید که مهاجم شاید عضو نیروهای مسلح افغانستان نبوده بلکه فقط با استفاده از یونیفورم این نیروها دست به چنین اقدامی زده است. اما باید گفت عدم توجه نیروهای خارجی به ارزش‌های ملی و دینی مردم افغانستان نظیر قرآن‌سوزی و بی‌احترامی به فرهنگ افغانستان، بازرسی‌های خانه به خانه در شبانه‌روز، بازرسی‌های بدنی حتی زنان توسط نیروهای آیساف و مواردی از این قبیل در ایجاد تقابل بین نیروهای افغان و نیروهای خارجی نقش به سزایی داشته است.
البته بعضی از مقامات افغانستان معتقدند که حملات آبی‌ها علیه نیروهای ائتلاف به علت افزایش احساسات بیگانه ستیزی نیروهای افغان صورت می‌گیرد. اما اگر چه ممکن است اختلافات فرهنگی و اجتماعی نقش عمده ای در افزایش حملات داشته باشد اما در بعضی مواقع انگیزه‌های اقتصادی نیز نقش مهمی در حملات علیه نیروهای ائتلاف داشته است.
بر این اساس است که تعداد حملات نیروهای افغانستان با لباس آبی علیه نیروهای ائتلاف با لباس سبز افزایش یافت، هر چند که "باراک اوباما" در سال 2011 نیز اعلام کرد که تا پایان سال 2014 امریکا نیروهایش را از افغانستان خارج می‌کند و امنیت افغانستان را به پلیس و ارتش ملی این کشور واگذار می‌کند.
به هرحال حملات آبی‌ها علیه سبزها، نیروهای ائتلاف که مسئول آموزش نظامی آبی‌ها هستند را با چالش زیادی مواجه کرده است و در بعضی نقاط سرعت آموزش نیروهای داخلی افغانستان را با اختلال همراه کرده است. هرچند، به دنبال کشته شدن 6 سرباز ائتلاف در «هلمند» ژنرال مارتین دمپسی، فرمانده ستاد مشترک ارتش امریکا اعلام کرد که به طور موقت عملیات‌های زمینی مشترک با نیروهای افغانستان را متوقف می‌کند. اما لئون پانه‌تا وزیر دفاع امریکا هشتم میزان اعلام کرد؛ نیروهای ناتو عملیات مشترک خود با نیروهای افغان را از سرگرفته‌اند و گفته که تصمیم‌گیری در باره وضع مقررات تایید عملیات کوچک با حضور سربازان کمتر از یک کندک (گردان) یک تصمیم‌گیری فوری بوده است. نیروهای ناتو پیش از این عملیات مشترک با نیروهای افغان را محدود کرده بودند. هر چند گفته شده که شماری از عاملان این حملات، نفوذی‌های گروه های شورشی هستند، اما نیروهای بین‌المللی و افغان گفته‌اند که بیشتر این حملات ناشی از انگیزه‌های شخصی بوده‌اند. همچنین مقامات نظامی امریکا می‌گویند که حملات داخلی توسط طالبانی که به نیروهای نظامی افغانستان نفوذ کرده‌اند و یا سربازانی که به دلیل تفاوتهای فرهنگی یا توهین شخصی به آنها دچار سرخوردگی شده‌اند، انجام می‌شود. درحال حاضر سربازان امریکایی از بیم حملات نیروهای خودی در هر حالتی، حتی در داخل پایگاه‌های نظامی خود مسلح هستند و کمتر از نیروهای نظامی افغانستان برای نگهبانی و موارد دیگر استفاده می‌کنند.
در پی افزایش موارد حملات سربازان ارتش و پلیس افغانستان به همکاران غربی خود، دولت پرونده‌های استخدامی همه سربازان را بررسی کرد و براساس آن صدها تن را از کار اخراج و شماری دیگر را بازداشت کرد. هدف از بررسی پرونده‌های این افراد، مشخص کردن ارتباط احتمالی آنها با گروه های شورشی بوده است. مقام های افغان گفته‌اند که افراد اخراج و بازداشت شده مظنون به داشتن ارتباط با گروه های شورشی بوده‌اند.
در این میان حملات نیروهای افغان به نیروهای ائتلاف یکی از روش های مبارزه طالبان عنوان شده است. "ملا محمد عمر" رهبر طالبان گفته بود که ما نیروهای دولتی افغان را تشویق می‌کنیم به نیروهای ائتلاف که دشمن ما هستند حمله کنند. طبق آمارها بیش از یک چهارم حملات خودی در افغانستان به وسیله طالبان انجام می‌شود. طالبان افغانستان پایگاه های گسترده‌ای برای استخدام نیرو دارند و از طریق قاچاق مواد مخدر می‌توانند پول خوبی به نیروهای تحت استخدام خود یا نیروهای پلیس و امنیت افغانستان برای اجرای فرامین طالبان بدهند و به همین علت است که تعداد داوطلبان همکاری با طالبان نیز روز به روز افزایش می‌یابد. در پایان باید گفت که تقابل جدید نیروهای ناتو به رهبری امریکا در افغانستان، نه طالبان بلکه افرادی هستند که تحت آموزش خود نیروهای ائتلاف هستند و گریزی از آن نیست.
نویسنده: حبیب الله سرمدی
اخیرا حملات نیروهای افغان بر سربازان خارجی رو به افزایش بوده است. براساس اطلاعات آیساف، از آغاز سال جاری میلادی تاکنون، ۳۵ حمله داخلی صورت گرفته و بر اثر آن ۵۳ سرباز آیساف، کشته شده‌اند که اکثر آنها را سربازان امریکایی تشکیل می‌دهند. ماه اگوست خونین‌ترین ماه برای سربازان خارجی مستقر در افغانستان بود که در آن 15 سرباز خارجی به قتل رسیدند.
نیروهای آیساف به رهبری ناتو، با افزایش اینگونه حملات پروسه آموزش شماری از سربازان جدید افغان و عملیات و گشت مشترک با نیروهای افغان را پایین‌تر از سطح کندک (گردان) متوقف کرده است.
از سوی دیگر، وزارت دفاع ملی به هدف کاهش اینگونه حملات، دست به یک سلسله اقدامات زده است. این وزارت می‌گوید که دراین رابطه، صدها سرباز جدید را از صفوف ارتش ملی اخراج نموده و کتاب‌های راهنما برای سربازان به چاپ رسانده است.
افزایش تعداد حملات نیروهای نظامی افغانستان علیه سربازان امریکایی و ناتو چالش جدیدی را در مقابل نیروهای ائتلاف در جنگ با طالبان قرار داده است. «حملات خودی» به حملات غافلگیرانه نیروهای امنیتی و پلیس افغانستان به نیروهای ائتلاف بین المللی در افغانستان (ISAF) گفته می‌شود. به عبارت بهتر اصطلاحاً به حملاتی گفته می‌شود که در آن یونیفورم‌پوشان افغان (لباس آبی‌ها)، همکاران بین‌المللی خود (لباس سبزها) را هدف تیراندازی قرار می‌دهند. حمله اخیر نیروهای افغان، نیروهای ائتلاف را با بزرگ‌ترین چالش آن در فاصله یک سال مانده به پایان نقش آنها در افغانستان روبرو کرده است. این حملات که به لباس آبی‌ها علیه سبزها هم معروف است، به طور قابل توجهی طی دو سال گذشته افزایش یافته است و 14 درصد عامل کشته شدن نیروهای ائتلاف را به خود اختصاص داده است.
براساس واقعیت‌های صحنه افغانستان، حملات خودی تاثیر مهمی بر ماموریت نیروهای ائتلاف در این کشور گذاشته است. بیشتر این حملات در ولایات جنوبی و جنوب‌شرقی نظیر هلمند، قندهار، زابل و وردک صورت می‌گیرد. جائی که طالبان بیشترین حضور و قدرت را در افغانستان در اختیار دارند. این یعنی اینکه حملات نیروهای دولتی افغان به نیروهای ناتو بی‌ارتباط با نفوذ طالبان نیست.
هرچند که گفته می‌شود که کشته شدن مربیان و سربازان خارجی توسط نیروهای افغان، تاثیری بر اهداف و ماموریت‌های امریکا و کشورهای عضو ناتو نخواهد گذاشت، ولی واقعیت این است که این حادثه، چالش بزرگی برای آنان محسوب می‌شود.
در این بین کشته شدن نظامیان خارجی توسط نیروهای افغان تاثیرات متفاوتی را در میان اعضای ناتو داشته است. واکنش برخی از اعضای ناتو، مبنی بر خروج زود هنگام نظامیانشان از افغانستان، به خوبی این ادعا را ثابت می‌کند که حادثه کشتار نظامیان خارجی، تاثیرات منفی را در میان کشورهای عضو ناتو در پی داشته و موجب نگرانی و تیرگی روابط در فضای سیاسی میان امریکا و سایر اعضای ناتو گردیده است. به عنوان نمونه، کشته شدن شش سرباز فرانسوی در نهم ژوئن سال 2012 موجب شد تا سربازان فرانسوی تا اتمام سال 2012 افغانستان را ترک کنند.
امریکایی‌ها در این خصوص با احتیاط عمل کرده و با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی و رسانه‌ای، موضوع کشته شدن سربازانش به دست نظامیان افغان را به شکل غیر واقعی آن، به افکار عمومی مردم امریکا و جهان منعکس می‌کنند و به همین دلیل بارها اعلام کردند که کشته شدن سربازان امریکایی توسط کسانی بوده که یونیفورم سربازان افغان را به تن داشته و خود جزء نظامیان افغان نبوده‌اند. درحالی که واقعیت‌ها نشان می‌دهد نه تنها طالبان به نیروهای دولتی افغان نفوذ کرده اند؛ بلکه عدم هماهنگی میان نیروهای افغان و ناتو، انگیزه‌های اقتصادی، نبود صداقت در عملکرد نیروهای خارجی، افزایش احساسات بیگانه ستیزی نیروهای افغان و بالاخره عدم احترام به ارزش‌های ملی و دینی مردم افغانستان از جمله عوامل و انگیزه کشتار نظامیان خارجی به دست سربازان افغان می‌باشد.
در 11 سال گذشته بیش از 52 سرباز خارجی در افغانستان از سوی کسانی کشته شده‌اند که نیروهای خودی به شمار می‌آمدند، اما سخنگویان نیروهای خارجی اعلام می‌کردند که"شخصی که لباس نیروهای افغان را به تن داشت" دست به این کار زده است. این گونه تعریف از فرد مهاجم به صورت واضح به منظور توجه به افکار عمومی در کشورهای غربی مطرح می‌شود تا این امکان را در ذهن تداعی نماید که مهاجم شاید عضو نیروهای مسلح افغانستان نبوده بلکه فقط با استفاده از یونیفورم این نیروها دست به چنین اقدامی زده است. اما باید گفت عدم توجه نیروهای خارجی به ارزش‌های ملی و دینی مردم افغانستان نظیر قرآن‌سوزی و بی‌احترامی به فرهنگ افغانستان، بازرسی‌های خانه به خانه در شبانه‌روز، بازرسی‌های بدنی حتی زنان توسط نیروهای آیساف و مواردی از این قبیل در ایجاد تقابل بین نیروهای افغان و نیروهای خارجی نقش به سزایی داشته است.
البته بعضی از مقامات افغانستان معتقدند که حملات آبی‌ها علیه نیروهای ائتلاف به علت افزایش احساسات بیگانه ستیزی نیروهای افغان صورت می‌گیرد. اما اگر چه ممکن است اختلافات فرهنگی و اجتماعی نقش عمده ای در افزایش حملات داشته باشد اما در بعضی مواقع انگیزه‌های اقتصادی نیز نقش مهمی در حملات علیه نیروهای ائتلاف داشته است.
بر این اساس است که تعداد حملات نیروهای افغانستان با لباس آبی علیه نیروهای ائتلاف با لباس سبز افزایش یافت، هر چند که "باراک اوباما" در سال 2011 نیز اعلام کرد که تا پایان سال 2014 امریکا نیروهایش را از افغانستان خارج می‌کند و امنیت افغانستان را به پلیس و ارتش ملی این کشور واگذار می‌کند.
به هرحال حملات آبی‌ها علیه سبزها، نیروهای ائتلاف که مسئول آموزش نظامی آبی‌ها هستند را با چالش زیادی مواجه کرده است و در بعضی نقاط سرعت آموزش نیروهای داخلی افغانستان را با اختلال همراه کرده است. هرچند، به دنبال کشته شدن 6 سرباز ائتلاف در «هلمند» ژنرال مارتین دمپسی، فرمانده ستاد مشترک ارتش امریکا اعلام کرد که به طور موقت عملیات‌های زمینی مشترک با نیروهای افغانستان را متوقف می‌کند. اما لئون پانه‌تا وزیر دفاع امریکا هشتم میزان اعلام کرد؛ نیروهای ناتو عملیات مشترک خود با نیروهای افغان را از سرگرفته‌اند و گفته که تصمیم‌گیری در باره وضع مقررات تایید عملیات کوچک با حضور سربازان کمتر از یک کندک (گردان) یک تصمیم‌گیری فوری بوده است. نیروهای ناتو پیش از این عملیات مشترک با نیروهای افغان را محدود کرده بودند. هر چند گفته شده که شماری از عاملان این حملات، نفوذی‌های گروه های شورشی هستند، اما نیروهای بین‌المللی و افغان گفته‌اند که بیشتر این حملات ناشی از انگیزه‌های شخصی بوده‌اند. همچنین مقامات نظامی امریکا می‌گویند که حملات داخلی توسط طالبانی که به نیروهای نظامی افغانستان نفوذ کرده‌اند و یا سربازانی که به دلیل تفاوتهای فرهنگی یا توهین شخصی به آنها دچار سرخوردگی شده‌اند، انجام می‌شود. درحال حاضر سربازان امریکایی از بیم حملات نیروهای خودی در هر حالتی، حتی در داخل پایگاه‌های نظامی خود مسلح هستند و کمتر از نیروهای نظامی افغانستان برای نگهبانی و موارد دیگر استفاده می‌کنند.
در پی افزایش موارد حملات سربازان ارتش و پلیس افغانستان به همکاران غربی خود، دولت پرونده‌های استخدامی همه سربازان را بررسی کرد و براساس آن صدها تن را از کار اخراج و شماری دیگر را بازداشت کرد. هدف از بررسی پرونده‌های این افراد، مشخص کردن ارتباط احتمالی آنها با گروه های شورشی بوده است. مقام های افغان گفته‌اند که افراد اخراج و بازداشت شده مظنون به داشتن ارتباط با گروه های شورشی بوده‌اند.
در این میان حملات نیروهای افغان به نیروهای ائتلاف یکی از روش های مبارزه طالبان عنوان شده است. "ملا محمد عمر" رهبر طالبان گفته بود که ما نیروهای دولتی افغان را تشویق می‌کنیم به نیروهای ائتلاف که دشمن ما هستند حمله کنند. طبق آمارها بیش از یک چهارم حملات خودی در افغانستان به وسیله طالبان انجام می‌شود. طالبان افغانستان پایگاه های گسترده‌ای برای استخدام نیرو دارند و از طریق قاچاق مواد مخدر می‌توانند پول خوبی به نیروهای تحت استخدام خود یا نیروهای پلیس و امنیت افغانستان برای اجرای فرامین طالبان بدهند و به همین علت است که تعداد داوطلبان همکاری با طالبان نیز روز به روز افزایش می‌یابد. در پایان باید گفت که تقابل جدید نیروهای ناتو به رهبری امریکا در افغانستان، نه طالبان بلکه افرادی هستند که تحت آموزش خود نیروهای ائتلاف هستند و گریزی از آن نیست.
نویسنده: حبیب الله سرمدی
منبع : خبرگزاری آوا- کابل
