صغرا ستایش، دختری افغان که تازه پا به سینمای این کشور گذاشته، در چهل سومین جشنواره جهانی امسال شبکه‌ی تلویزیونی NHK جاپان مقام دوم را از آن خود کرده و تندیش یونسکو را بدست آورد.
از چهره مردان سینمایی افغانستان که بگذریم، افغانستان دارای چهره‌های موفق بانوان سینماگر بوده است. خبرنامه به بهانه‌ی جایزه بانو صغرا ستایش، به معرفی ۱۰ بانوی موفق سینمای افغانستان که چهر‌های تاثیر‌گذار برای سینمای این کشور بوده و جایزه‌های بین المللی را از آن خود کرده اند، پرداخته است.
صغرا ستایش
صغرا ستایش دانش‌آموخته کارگردانی سینما از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه کابل است. او از دوران دانشجویی فعالیت‌های هنری را به‌طور جدی شروع کرده و تا کنون علاوه بر ساخت ۳ فیلم کوتاه دربیش از ۳۰ فیلم کوتاه داخلی و خارجی و چندین نمایش به عنوان هنرپیشه نقش بازی کرده است.
محمدی کیان، رییس آکادمی هنر و علوم سینمایی افغانستان به خبرنامه گفت که نخستین حضور بین المللی صغرا، عروسک گردانی در نمایش شیرین به کارگردانی کاوه ایریک بوده است. او با این فیلم در شانزده‌همین جشنواره بین المللی تیاتر عروسکی مبارک تهران حضور داشت.
دومین حضور بین المللی بانو ستایش در چهل و سومین جشنواره جهانی NHK جاپان است که در این جشنواره، در رقابت با فیلم‌سازان چهار کشور دیگر جایزه نقدی وتندیس یونسکو را بدست آورد.
رویا سادات
رویا سادات باشنده هرات است. او در سال ۲۰۰۱ به فیلم و سینما رو آورد و فیلمهای اثرگذاری تا هنوز تولید کرده است. خانم سادات «خانه فیلم رویا» را ایجاد کرد و تاهنوز به تولید فیلم های معیاری کمک شایانی کرده است.
خانه فیلم رویا در کنار ساختن فیلم، برگزارکننده جشنواره فیلم زنان هرات است. این جشنواره از معدود اتفاقات سینمایی افغانستان بوده که همه ساله در هرات به کمک بنیاد «آرمان شهر» و «افغان فیلم» برگزار می‌شود.
امسال این جشنواره چندی قبل در باغ بابر، قصر ملکه، برگزارشد؛ در فضای زیبا و رویایی که در و دیوارش از عشق و دلدادگی‌های مردم شهرش، هزاران قصه دارد. این جشنواره، امسال مهمانان شناخته شده‌ای را با خود به همراه آورده بود.
بانو سادات در سال‌های اخیر چهار فیلم داستانی، پنج فیلم مستند و دو سریال را تولید کرده است. «تار و زخمه» و «سه نقطه» از فیلمهای مشهور رویا سادات است. سریال های «بهشت خاموش» و «رازهای این خانه» که از طریق تلویزیون‌های داخلی افغانستان نشر شده، از ساخته های سادات است.
صحرا کریمی
صحرا کریمی، متولد ٣١ ثور ۱۳۶۲ در تهرانِ ایران است. او یکی از زنان تاثیر‌گذار امروز جامعه افغانستان است. صحرا اولین بار با بازی در فیلم «دختران خورشید»، به کارگردانی مریم شهریار و «خواب سفید»، به کارگردانی حمید جبلی در ایران پا به عرصه سینما گذاشت. خانم کریمی پس از بازی در این دو فیلم، تحصیلات آکادمیک خود را در رشته سینما در پراگ به پایان رساند.
آثار این کارگردان جوان افغان در بیش از ١۵٠ جشنواره بین‌المللی فیلم به نمایش درآمده است؛ فیلم مستند «زنان افغان پشت فرمان رانندگی» او توانست ١٨ جایزه بین‌المللی، ازجمله جایزه بهترین فیلم مستند سال ٢٠١٠ اسلواکی را کسب کند و از تلویزیون آرته فرانسه پخش شود.
هم‌چنین فیلم بلند داستانی او به نام «نسیمه؛ خاطرات روزانه دختری مهاجر» در سال ٢٠١٠ توانست جایزه «گراند پریکس کداک» را کسب کند. این فیلم پیش‌تر کاندیدای کسب اسکار دانشجویی نیز شده بود. صحرا کریمی، درحال‌حاضر در کابل زندگی می‌کند.
مارینا گل بهاری
در اواخر سال ۲۰۰۱، مارینا گلبهاری که صرف ده سال داشت، در نقش قهرمان فیلم “اسامه” که برنده جایزه گلدن گلوب شد، تبدیل به یک ستاره مشهور سینما گردید.
او در جادههای پایتخت افغانستان روزنامه می‌فروخت و شاهد عینی سرنگونی رژیم طالبان بود که در پیش چشمش پدرش را لت و کوب کرده بودند. در این فیلم او نقش دختری را بازی می‌کند که در زمان حاکمیت طالبان، لباس پسرانه می‌پوشد که بتواند آزادانه در سرک‌ها گشت و گذار کند.
فیلم «اسامه» که نقش مرکزی آن را خانم گلبهاری بازی کرده است، توسط کارگردان افغان «صدیق برمک» ساخته شده است. این فیلم به جوایز اسکار کاندیدا شده و برنده‌ی جایزه‌ی گولدن کلوپ شناخته شد.
گلبهاری که اکنون ۲۵ سال دارد، به خبرگزاری فرانس پرس گفته است که “سینما زندگی من است. در یک فیلم من همه چیز را در مورد مردمم می گویم.”
الکا سادات
الکا سادات در ۳۰ اکتوبر ۱۹۸۸ در شهر هرات تولد شد. سینما را همراه با خواهر بزرگ خود رویا سادات شروع کرد. به دلیل نبود امکاناتِ فراگیری و به نسبتِ علاقه‌ی زیاد به سینما به ایتالیا رفت و سینمای مستند را به گونه‌ی اکادمیک در آن‌جا فرا گرفت. الکا سادات از چندین سال به این‌سو، در کنار تولید فیلمهای مستند بلند و کوتاه؛ در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی به عنوان داور نیز اشتراک داشته است.
الکا در کارنامهی هنری خود بیش از ۳۰ فلم مستند بلند و کوتاه دارد و بیش از ۱۵ جایزه‌ی بین‌المللی فیلم را توانسته است از آنِ خود کند که از آن جمله می‌توان از جایزه‌ی نخست “جشنواره الجزیره”، “صدای زنِ آمریکا” و “ورلد فست هوستون” نام برد.
«قصه‌های شبِ افغانستان»، آخرین مستند بلند الکا است که پس از رقابت با ۳۸ کشور و ۶۰۰ فلم‌ساز و بازیگر در سطح جهان، توانست تندیس طلایی رمی (REMI) از فیستیوال «ورلد فست هوستون» آمریکا را از آنِ خود کند. زمانِ این مستند ۶۰ دقیقه است و نخستین مستند بلند است که توسط فلم‌ساز افغان، از کماندوهای افغانستان ساخته شده است. این فیلم حکایت‌گر موضوعات مانند جنگ، چراهای رزمیدن در صفوف دولت، عشق، بیم، یاس و آرزو است.
صحرا موسوی
صحرا موسوی فیلمساز، متولد مزار شریف و فارغالتحصیل سینمای مستند در مقطع ماستری از دانشگاه هنر لندن است. او اکنون در کابل زندگی می‌کند و مستند ساز می‌باشد. ۱۱ فیلم داستانی و مستند کوتاه و بلند در کارنامهی هنری اش می‌درخشد. از این تعداد چهار فیلم آن داستانی و باقی مستند می‌باشد.
فیلم مستند «آنسوی برقع» ساخته‌ی صحرا موسوی برنده جایزه ویژه اولین جشنواره فیلمهای افغانی در لندن شد. خانم موسوی گفته است که مشخص‌ترین پیام در فیلم مستند «آن سوی برقع»، این است که زنان ناخواسته قربانی جامعه شده‌اند. بی‌سوادی باعث بروز مشکل‌هایی برای زنان شده، اما با این وجود، آن‌ها مبارزه می‌کنند تا کار کنند، درس بخوانند و حرفه بیاموزند.
لینا عَلم
لینا علم وقتی یازده ساله بود که از افغانستان مهاجر شد. او پس از مدت نه ماه زندگی در هندوستان راهی امریکاه شد. مدت نزده سال را با خانواده اش در ایالت کلیفرنیای امریکا به‌سر برد. او اکنون به افغانستان برگشته است و در کابل مشغول کار در فلم و فلم سازی می باشد.
خانم علم در سال ۲۰۰۹ میلادی از سوی اداره یوناما در کابل منحیث سفیر صلح انتخاب گردید.
لینا مدیریت شرکت ” فلم سازی لینا علم” را بدوش دارد و در فلم های متعددی نقش مرکزی رابازی کرده است. لم سوگند عشق، سرزمین بیگانه، فریاد صدا، فلم بی دفاع، فلم لوری، بچه‌ی کابلی، فلم عشق خموش از جمله فیلمهای است که لینا در آن نقش بازی کرده است.
فلم بچه‌ی کابل در فستیوال وینیز (ایتا لیا) جایزه‌ی حقوق بشر بدست آورد
حسیبا ابراهیمی
حسیبا ابراهیمی متولد ۱ جدی ۱۳۷۵ در افغانستان است. او و خانواده‌اش به دلیل جنگ در افغانستان به اجبار به ایران مهاجرت کرده‌اند. حسیبا کودکی دشواری را در ایران تجربه کرده است. روزهای کودکی ابراهیمی با کار گره خورده بود و مثل خیلی های دیگر مجبور بوده است به جای بازی کردن و درس خواندن، کار کند.
حسیبا با ثبت نام در انجمن حمایت از کودکان کار توانست تا صنف پنجم ابتدایی درس بخواند. انجمن حمایت کودکان کار مهمترین نقش را برای این که حسیبا بازیگر تیاتر شود، بازی کرد. این انجمن یکی از صنف‌های که برای آنان دایر کرده بود، صنف تیاتر بود که خانم ابراهیمی شروع به فعالیت در آن کرد.
این دختر افغان بعد از آن به صنف‌های مختلف تیاتر از جمله در موسسه هلیافیلم شرکت کرد. روزی جمشید محمودی کارگردان فیلم «چند متر مکعب عشق» که به دنبال نقش دختر افغان برای فیلم اش بود به صنف تیاتر آنان می‌آید. حسیبا وقتی برای این نقش امتحان می‌دهد، از میان رقیب‌هایش که برای این نقش انتخاب شده بود، برنده می‌شود.
فیلم ۹۰ دقیقه‌ای «چند متر مکعب عشق» محصول مشترک سینماهای افغانستان و ایران است که سال ۲۰۱۳ با هزینه حدود سیصد هزار دلار آمریکایی تولید شده است. این فیلم در جشنواره فیلم فجر ایران در هشت بخش نامزد شد و دو سیمرغ برد، در “جشنواره فیلم آسیاپاسیفیک” و جایزه اسکار نیز نامزد شد.
شهربانو ابراهیمی
شهربانو سادات متولد ۱۳۶۹ در تهران، فیلمساز افغان مقیم کابل است. پس از سقوط طالبان او از ایران به همراه خانواده‌اش به افغانستان باز‌می‌گردد و تحصیلاتش را در بامیان و سپس در رشته سینما و تیاتر دانشگاه کابل ادامه داد.
او قبل از اتمام دانشگاه با شرکت در یک کارگاه فیلم‌سازی در افغانستان شروع به ساخت فیلمهای مستند و کوتاه می‌کند. در سال ۲۰۱۰ فیلمنامه فیلم بلند او «گرگ و گوسفند» در بخش سینه فونداسیون جشنواره کن پذیرفته شد و در ادامه اولین فیلم کوتاه‌اش «یک وارونه» در بخش برگزیده دو هفته کارگردانان جشنواره کن در سال ۲۰۱۱ به نمایش درمی‌آید و در پی آن در سال ۲۰۱۲ او در کارگاه فیلم‌سازی جشنواره فیلم سی پی اشتاکس دانمارک با کاتیا ادومیت کارگردان دیگر این فیلم آشنا می‌شود و این دو به همراه یگدیگر این ایده را به پیش می‌برند.
فلم گرگ و گوسفند شهر بانو زندگی روزمره مردم روستای افغانستان را در نقطه‌ای دورافتاده از بامیان نشان می‌دهد. این فلم که در بخش “دو هفته کارگردانان” کن در کنار آثار کارگردانان مشهوری مانند پل شریدر، آلخاندرو خودوروفسکی و مارکو بلوچیو شرکت داشت، جایزه سینمای هنری را به دست آورد.
سامره رضایی
سامره رضایی تحصیلات خود را در رشته سینما در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران به اتمام رسانده است. او در نمایش‌های «درخیابان‌های سرد شب»، «وحشی»، «یه خورشید مهربون با دو تا موش نادون»، «اودیپ» ،«کلفت‌ها» و چند نمایش دیگر به عنوان بازیگر حضور داشته است.
این بانوی افغان مستند «من یک بازیگر شادم» را برای نمایش در جشنواره سینما حقیقت ایران فرستاد که در جشنواره مستند این سینما غوغای بی سابقه در عرصه مستند سازی به پا کرد.
این مستند سامره که در مورد مهاجران افغان مقیم ایران ساخته شده است کارشناسان ایران گفته اند که در این فیلم آنان متوجه بُعد جدیدی از زندگی افغان‌ها در ایران می‌شود. آنان گفته اند که تصور ایرانی‌ها از همسایگان هم‌زبان و هم‌کیش افغان، با دیدن «من یک بازیگر شادم» دچار تغییر شده است.
مستند خانم رضایی «من یک بازیگر شادم» در چهارمین جشنواره فیلم زنان هرات در کابل نیز جایزه بهترین فیلم مستند را از آن خود کرد.
