کمیسیون انتخابات و یک فصل کاری دشوار

در اولین روز کاری کمیسیون جدید انتخابات، رئیس و اعضای اداری این کمیسیون انتخاب شدند.

ملیحه حسن؛ عضو کمیسیون انتخابات گفت که نجیب‌الله احمدزی با رأی اعضای کمیسیون به عنوان رئیس و وسیمه بادغیسی به عنوان معاون عملیاتی کمیسیون انتخاب شده‌است.

به گفته خانم حسن، عبدالقادر قریشی به عنوان معاون مالی و اداری و گلاجان بدیع صیاد نیز به عنوان دبیر کمیسیون انتخابات انتخاب شدند.

سرور دانش؛ معاون دوم ریاست جمهوری دیروز در آیین معرفی اعضای کمیسیون جدید انتخابات، گفت که انتخابات یک دادگاه بزرگ ملی ‌است و شهروندان هرکشور با رأی خود به قضاوت می‌نشینند.

او همچنین از کمیسیون انتخابات خواست که بدون فوت وقت دست به کار شود.

اصلاحات در قوانین و کمیسیون ‌های انتخاباتی یکی از مواد توافقنامه حکومت وحدت ملی است که در سال ۲۰۱۴ و پس از ادعاهای تقلب‌های گسترده در انتخابات ریاست جمهوری آن سال با میانجی گری امریکا میان اشرف غنی و عبدالله ایجاد شد.

کارشناسان می گویند که اکنون یکی از مهم ترین و کلیدی ترین اقدامات در زمینه اصلاحات انتخاباتی، انجام و تکمیل شده است؛ هرچند منتقدان هنوز در مورد شفافیت، بی طرفی و غیر جانبدارانه بودن روند گزینش اعضای جدید کمیسیون های انتخاباتی، اما و اگرهایی جدی را مطرح می کنند و مدعی اند که ترکیب اعضای این کمیسیون ها بر بنیاد یک فرمول صد در صد قومی و سیاسی، تنظیم شده و همان مهره هایی به آن راه یافته اند که مورد اعتماد و تأیید دو ضلع تشکیل دهنده حکومت وحدت ملی هستند و در این میان، به تعهد ملی، تخصص و دانش حرفه ای، سابقه درخشان و قابل اعتماد کاری و برنامه های آنان به منظور اصلاح سیستم علیل و بیمار انتخابات افغانستان با در نظرداشت تجربه تلخ انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۳ و عواقب و توابع جبران ناپذیر و ویرانگر آن، هیچ توجهی صورت نگرفته است.

شاید این انتقادها در جای خود درست و وارد باشند؛ اما اکنون که کمیسیون انتخابات، شکل گرفته است، شاید عمده ترین مساله، توجه به فصل کاری دشوار این کمیسیون باشد؛ فصلی که فرصت اندک و کارهای فراوانی دارد که باید انجام شود.

از نظر تحلیلگران، یکی از مهم ترین کارهایی که کمیسیون انتخابات و سمع شکایات انتخاباتی باید انجام دهند، احیای احساس اعتماد مردم به این کمیسیون ها و کلیت نظام انتخاباتی کشور است؛ اعتمادی که در نتیجه انتخابات سراسر تقلب و دستبرد سال ۹۳ نخستین قربانی آن تجربه تلخ بود و تاکنون هیچیک از رهبران حکومت وحدت ملی، برای احیا و اعاده دوباره آن، تلاش نکرده اند.

مشارکت مردم در انتخابات، از لوازم اولیه و اساسی مشروعیت یک انتخابات است و این چیزی است که کار کمیسیون های انتخاباتی را بسیار سخت می کند. آنها باید بتوانند سیستمی را به وجود آورند که بر بنیاد آن، مردم از سلامت انتخابات و امانت داری صادقانه کمیسیون های انتخاباتی نسبت به آٰرای خود، اطمینان پیدا کنند و مطمئن شوند که آنچه در نهایت از صندوق های رأی بیرون خواهد آمد، چیزی جز آرا و تصمیم های آنان نخواهد بود. به تعبیر بهتر، مردم باید بار دیگر به صحنه بازگردند و به این ترتیب، با مشارکت آنها، مشروعیت نظام و نهادهای انتخابی تأمین شود.

مساله مهم دیگر، اصلاح نظام انتخاباتی است؛ مسؤولیت بزرگی که بر دوش کمیسیون انتخابات گذاشته شده است. این کمیسیون باید بتواند معایب و عوارض نظام انتخاباتی کنونی را شناسایی و برای رفع و حل آن، راهکارهای قابل قبولی ارائه کند؛ روندی که ممکن است زمان زیادی نیاز داشته باشد و این زمان زیاد بی تردید، در اختیار کمیسیون انتخابات نیست؛ زیرا این کمیسیون در عین حال، باید یک جدول زمانی سریع را برای برگزاری انتخابات پارلمانی، تنظیم و ارائه کند.

پارلمان افغانستان یکسال و چندماه از زمان پایان کار قانونی آن بر اساس قانون اساسی می گذرد؛ اما هنوز به کار خود ادامه می دهد در حالی که هیچ خبری از انتخابات یا دست کم تقویم انتخاباتی نیست!

با توجه به این مسایل، تأمین شفافیت و سلامت انتخابات، اصلاح سیستم انتخاباتی، تنظیم و ارائه تقویم انتخاباتی و حفظ بی طرفی و غیر جانبداری بر اساس قانون، منافع ملی و تجارت تلخ انتخابات گذشته و پیامدهای غم انگیز و ویرانگر آن، از مهم ترین وظایف کمیسیون های انتخاباتی جدید خواهد بود.

این در حالی است که همه این موارد، باید در یک بازه زمانی کوتاه و فشرده و با سرعت و دقتی قابل انتظار، عملیاتی و رعایت شوند.

آیا کمیسیون های انتخاباتی از این فصل کاری دشوار با سربلندی عبور خواهند کرد؟