تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان در انتظار تصمیم مسولین

رئیس رادیو و تلویزیون تاجیکستان طی نشستی دلیل راه اندازی نشدن تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان را به ایران وافغانستان مرتبط دانست ومدعی شد که این کشورها تعهدات خود را در این زمینه انجام نداده اند.

به گزارش خبرگزاری آوا به نقل از ایرنا، محمد سعید پیراف، رئیس رادیو تلویزیون تاجیکستان گفت: مشکلاتی، که از چند سال پیش تاکنون تاجیکستان، ایران و افغانستان را از راه اندازی تلویزیون مشترک فارسی بازداشته است، به تاجیکستان ارتباط ندارد.

وی افزود: براساس قرارداد بین سه کشور، جانب تاجیکستان موظف شد که مکان برگزاری برنامه های تلویزیون را تأمین کند و ما بر همین اساس بخشی از بنای تلویزیون "بهارستان" را برای این منظور مشخص کردیم.

پیراف ادامه داد: طرف ایران نیز باید تجهیزات فنی را فراهم می کرد و جانب افغانستان هم شرایط پخش ماهواره ای را، اما این کارها متاسفانه اجرا نشده است.

رئیس رادیو تلویزیون تاجیکستان تصریح کرد: توافق بر سر تأسیس تلویزیون مشترک فارسی درسال ۱۳۸۵درملاقات روسای جمهوری سه کشور فارسی زبان "افغانستان، ایران و تاجیکستان" حاصل شد در همان جلسه قرار شد که مرکز فعالیت این تلویزیون در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان باشد.

وی عنوان کرد: ایران و افغانستان باید تجهیزات فنی و شرایط پخش ماهواره ای را آماده می کردند و تاجیکستان مکان و دیگر موارد رسمی را فراهم می ساخت.
پیراف خاطر نشان ساخت: براساس همین قرارداد، ایران تجهیزات تلویزیونی به ارزش بیش از یک میلیون یورو را به دوشنبه فرستاد و گمرک تاجیکستان برای این تجهیزات ۴۰۰ هزار یورو مالیات طلب کرد که تقاضای این میزان حق گمرکی این موضوع را در اذهان متبادر کرد که تاجیکستان تمایلی برای راه اندازی این تلویزیون مشترک ندارد.


گفتنی است: از زمان طرح راه اندازی شبکه تلویزیونی مشترک فارسی‏زبان چندین سال می گذرد ودردیدار مقامات سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان همواره بر ضرورت آن تاکید شده است اما به خاطر چالشها و موانع متعدد افق روشنی برای راه اندازی آن حداقل در کوتاه‎مدت متصور نیست.

راه اندازی تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان با هدف تقویت همگرایی و صیانت از فرهنگ فارسی با محوریت افغانستان، ایران و تاجیکستان به عنوان سه کشور با مشترکات تاریخی و فرهنگی بی شمار در حوزه تمدنی زبان فارسی شکل گرفته است و بنا بود با تولید و پخش برنامه هایی متکی و مبتنی بر ارزشهای مشترک فرهنگی در حوزه جغرافیای فرهنگی ایران فعالیت کند.

هرچند ایده راه اندازی رسانه مشترک فارسی زبانان ازگذشته های دورمدنظر بسیاری از نخبگان وفرهیختگان فرهنگی کشورهای فارسی زبان بود اما به صورت رسمی این ایده در قالب طرح راه اندازی تلویزیون مشترک برای اولین بار، برج اسد سال ۱۳۸۵ در شهر دوشنبه بین روسای جمهور وقت افغانستان، تاجیکستان و ایران مطرح و سند مربوطه در نشست سه جانبه وزرای امور خارجه سه کشور نهایی شد.

دو سال بعد از این اتفاق نظر کلی روسای سه کشور و امضای اسناد مرتبط توسط وزرای خارجه این کشورها، دربرج سرطان سال ۱۳۸۷ به منظور اجرایی کردن این توافق، یک گروه کاری در شهر دوشنبه تشکیل و در رابطه با تهیه آیین‎نامه، ایجاد ساختار و راههای تنظیم فعالیت این شبکه تلویزیونی با توجه به مستندات حقوقی و هنجار های سه کشور تصمیماتی اتخاذ شد.

هفت ماه بعد یک جلسه کاری تشکیل وباتهیه وتصویب یک آیین نامه کلی این شبکه مشترک تلویزیونی باعنوان«نوروز» نامگذاری و مقرر شد که طرف تاجیکی محل مناسب و طرف ایرانی تجهیزات لازم برای راه اندازی این شبکه تلویزیونی را فراهم سازند و افغانستان هم مسوولیت حل مشکل پخش ماهواره ای برنامه های این شبکه را عهده دار شد.

با وجود اینکه ازهنگام توافق اولیه درنشستهای بعدی سران سه کشور فارسی زبان افغانستان، ایران و تاجیکستان تاسیس این شبکه تلویزیونی مشترک همواره مورد تاکید بوده و در بیانیه پایانی چهارمین نشست سه کشور فارسی زبان رؤسای جمهور سه کشور خواستار تأسیس سریعتر این رسانه شده و بیانیه مشترکی را برای افزایش همکاریها در این زمینه به امضاء رساندند اما تاکنون این شبکه راه اندازی نشده است.

موافقان این طرح، افزایش همگرایی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورهای فارسی زبان کاهش واگرایی ها، افزایش همکاریهای راهبردی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی سه کشور را از جمله فواید چنین شبکه ای بیان می کنند.

کمک به شناخت بیشتر مردم سه کشور از هم و تقویت احساس یکی بودن بیشتر میان مردم این سه کشور با تاکید بر ریشه های یکسان تاریخی ، فرهنگی و نژادی، گسترش و تقویت زبان فارسی، رفع معضل جداییهای زبانی میان مردم سه کشور و تقویت جایگاه زبان فارسی به عنوان یک زبانی فراملی و بین المللی و کمک به طرحهایی مانند تشکیل فرهنگستان مشترک زبان فارسی و دسترسی به زبان معیار از دیگر حسن های این شبکه بیان شده است.

با وجود فواید بیان شده در باره طرح راه اندازی تلویزیون مشترک کشورهای فارسی زبان، این ایده از ابتدا مخالفانی نیز داشته است.

کارشناسی نبودن طرح ومد نظر نگرفتن همه جوانب، مخالفت برخی قدرتهای منطقه ای وبین المللی به افزایش نفوذ فرهنگی و سیاسی ایران و برخی تفاوتها درنگرش و سیاست فرهنگی و رسانه ای سه کشور ازجمله دلایل مخالفت با چنین طرحی بیان شده است.

کارشناسان پیشنهاد می کنند که تا زمان رفع موانع و فعال شدن شبکه تلویزیونی نوروز می توان با پخش حداقل برنامه شبکه اول و سراسری هریک از این سه کشور در ایران، تاجیکستان و افغانستان، ایجاد موسسه ای مشترک برای تولید برنامه های جالب و جذاب برای مخاطبان در حوزه ی ادبیات فارسی و مفاخر مشترک و پخش برنامه های تولیدی در یک بازه زمانی مشخص از شبکه های سراسری سه کشور، معرفی شبکه های تلویزیونی سه کشور و نحوه دریافت سیگنال این شبکه ها در هریک از کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان قدمهای موثری برداشت.


به نظر می رسد که برداشتن این گام های اولیه می تواند تاحدودی اختلافات وتفاوت دیدگاههای طرفین را مشخص و کم کرده و از سوی دیگر افق روشنی در باره اینکه آیا راه اندازی چنین تلویزیونی می تواند جایگاهی در بین تماشاگران این سه کشور داشته باشد یا نه؟ به ما بدهد.