برخی گزارش ها حاکی است که حکومت پاکستان، برخی رهبران گروه طالبان را دستگیر و به زندان فرستاده است.شاید این خبر برای بسیاری ها پرسش برانگیز باشد ،اما برای مردم و حکومت افغانستان ، فریبکاری ها و ترفند های حکومت پاکستان شناخته شده است.
در پانزده سال گذشته پاکستانی ها همواره به شعور مردم و حکومت افغانستان خندیده و خواسته های به حق و انکار ناپذیر این مردم رابه باد تمسخر و استهزا گرفته است. پاکستانی ها اعم از آنهایی که در بخش استخبارات ارتش آن کشور قرار دارند و به ظاهر پشت صحنه قدرت سیاسی هستند و چه کسانی که روی صحنه هستند و ماشین دیپلماسی پاکستان را هدایت می کنند، هر دو دست در یک کاسه دارند و اهداف واحدی را در افغانستان دنبال می کنند.
دستگیری چند نفر از سران طالبان، ممکن است ابهاماتی را در اذهان پاره ای از تحلیل گران بوجود آورد و علت ناشکیبایی حکومت پاکستان در برابر طالبان را واقعی بیانگارند و از خود بپرسند که چرا در آستانه نشست دو جانبه میان طالبان و حکومت افغانستان چنین امری اتفاق افتاد و بخشی از طالبان دستگیر و به زندان افگنده شدند.
اما برای عموم مردم و تحلیل گران مسایل افغانستان و پاکستان عمل حکومت پاکستان امر بعید و دور از انتظاری نیست، هم چنانکه مرگ ملاعمر در آستانه نشست دو جانبه حکومت افغانستان و طالبان اعلام شد و آن نشست را دچار شکست کرد، وضعیت کنونی را نیز باید در همان راستا مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد.
پاکستان با این گونه دست گیری ها ، دو نکته را می خواهد اعلام کند .
نخست این که می خواهد بیان دارد که حکومت پاکستان خواهان ایجاد روند صلح در افغانستان است. اما این طالبان هستند که از پیوستن به روند صلح طفره می روند و گاهی هم با تعین پیش شرط هایی مذاکره صلح را عملا مختل می نمایند.
نکته دومی که از عملکرد پاکستانی ها می توان بدست آورد، آنست می خواهند وانمود کنند که طالبان موجودات مستقل از حکومت پاکستان هستند، در مذاکره و عدم مذاکره مستقل عمل می کنند و بر اساس منافع خود تصمیم می گیرند.در حالی که طالبان موجودات شناخته شده ای هستند و همه می دانند که آن گروه ساخته و پرداخته دست سازمان استخبارات پاکستان است و این موجودات بی خاصیت و دست آموز،سالهای سال در خدمت اهداف سازمان استخبارات آن کشور قرار داشته و در جهت منافع پاکستان عمل کرده است.هم اکنون نیز گوش به فرمان آن کشور دارد و سیاست های حکومت پاکستان را اجرا می کند. بنابراین بسیار ساده لوحانه و حتا کودنی خواهد بود که اهداف حکومت و استخبارات پاکستان در افغانستان ناشناخته باشد و کسی در دام فریب و ترفندهای حکومت پاکستان قرار گیرد.
لذا،دستگیری کنونی ای که از جانب حکومت پاکستان صورت گرفته است بیشتر برای مصئونیت بخشیدن به طالبان است، زیرا با اعلام پیش شرط هایی ازسوی طالبان، برخی مقام های ایالات متحده امریکا اعلام کردند که طالبان دو راه بیشتر ندارد،یا این که به روند صلح با حکومت افغانستان بپیوندند یا هم با حملات نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای بین المللی مستقر در افغانستان مواجه خواهند شد.
اعلام این خبر به معنای آنست که سرباز زدن طالبان از مذاکره رویاروی با حکومت افغانستان، آن گروه را زیر فشار جامعه جهانی بویژه اردوی ایالات متحده امریکا مستقر در افغانستان قرار خواهند داد، و حکومت پاکستان هم که حامی آن گروه است تحت فشار جامعه بین المللی قرار خواهد گرفت. لذا دربند ساختن سران گروه طالبان آن گروه را مصئونیت می بخشد و از تیررس نیرو های بین المللی مصئون نگه میدارد.
پس می توان این گونه نتیجه گرفت که غرض حکومت پاکستان از در بند کردن گروه طالبان نه تحت فشار گذاشتن آن گروه است که به نحوی بازی جدیدی را می توان مشاهده کرد که حکومت پاکستان و سازمان استنخبارات آن کشور در پیش گرفته است. از یک طرف می خواهد به حکومت افغانستان و شرکای بین المللی آن نشان دهد که حکومت پاکستان خواهان ایجاد صلح در افغانستان است و این طالبان هستند که از نشست های دوجانبه سرباز می زنند، از طرف دیگر نوعی مصئونیت دادن به طالبان است.
به هرحال از هر زوایه ای که به وضعیت کنونی نگریسته شود جز بازی موش و گربه از جانب پاکستان نیست. اگر چین و ایالات متحده امریکا خواهان ایجاد صلح در افغانستان باشند و منافع خود را در صلح افغانستان بدانند،فرصت بسیار مناسبی است که حکومت پاکستان را تحت فشار قرار دهند که آماده مذاکره با حکومت افغانستان شود.
شاید یک نکته دیگر را نیز بتوان استنباط کرد آن اینکه :از ابتدای مذاکرات چهارجانبه که میان حکومت افغانستان و پاکستان با حضور نمایندگان چین و ایالات متحده امریکا صورت گرفت، این گمان وجود داشت که تدویر این گونه نشست ها نه برای ایجاد صلح که برای وقت گرفتن و تجدید قوا برای طالبان است. چون زمستان بود و این فرصت برای پاکستانی ها مساعد شد که به بهانه ای مذاکره حکومت افغانستان را از عملیات نظامی موثر باز دارد یا حداقل عملیات نظامی علیه گروه طالبان کاهش پیدا کند. گویا در آستانه ورود فصل بهار قرار داریم، آمدن بهارمی تواند برای طالبان فرصتی دیگری باشد تا به خشونت های گذشته خود علیه مردم افغانستان ادامه دهند و بهار سبز را به رنگ خون تبدیل کنند.
در پانزده سال گذشته پاکستانی ها همواره به شعور مردم و حکومت افغانستان خندیده و خواسته های به حق و انکار ناپذیر این مردم رابه باد تمسخر و استهزا گرفته است. پاکستانی ها اعم از آنهایی که در بخش استخبارات ارتش آن کشور قرار دارند و به ظاهر پشت صحنه قدرت سیاسی هستند و چه کسانی که روی صحنه هستند و ماشین دیپلماسی پاکستان را هدایت می کنند، هر دو دست در یک کاسه دارند و اهداف واحدی را در افغانستان دنبال می کنند.
دستگیری چند نفر از سران طالبان، ممکن است ابهاماتی را در اذهان پاره ای از تحلیل گران بوجود آورد و علت ناشکیبایی حکومت پاکستان در برابر طالبان را واقعی بیانگارند و از خود بپرسند که چرا در آستانه نشست دو جانبه میان طالبان و حکومت افغانستان چنین امری اتفاق افتاد و بخشی از طالبان دستگیر و به زندان افگنده شدند.
اما برای عموم مردم و تحلیل گران مسایل افغانستان و پاکستان عمل حکومت پاکستان امر بعید و دور از انتظاری نیست، هم چنانکه مرگ ملاعمر در آستانه نشست دو جانبه حکومت افغانستان و طالبان اعلام شد و آن نشست را دچار شکست کرد، وضعیت کنونی را نیز باید در همان راستا مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد.
پاکستان با این گونه دست گیری ها ، دو نکته را می خواهد اعلام کند .
نخست این که می خواهد بیان دارد که حکومت پاکستان خواهان ایجاد روند صلح در افغانستان است. اما این طالبان هستند که از پیوستن به روند صلح طفره می روند و گاهی هم با تعین پیش شرط هایی مذاکره صلح را عملا مختل می نمایند.
نکته دومی که از عملکرد پاکستانی ها می توان بدست آورد، آنست می خواهند وانمود کنند که طالبان موجودات مستقل از حکومت پاکستان هستند، در مذاکره و عدم مذاکره مستقل عمل می کنند و بر اساس منافع خود تصمیم می گیرند.در حالی که طالبان موجودات شناخته شده ای هستند و همه می دانند که آن گروه ساخته و پرداخته دست سازمان استخبارات پاکستان است و این موجودات بی خاصیت و دست آموز،سالهای سال در خدمت اهداف سازمان استخبارات آن کشور قرار داشته و در جهت منافع پاکستان عمل کرده است.هم اکنون نیز گوش به فرمان آن کشور دارد و سیاست های حکومت پاکستان را اجرا می کند. بنابراین بسیار ساده لوحانه و حتا کودنی خواهد بود که اهداف حکومت و استخبارات پاکستان در افغانستان ناشناخته باشد و کسی در دام فریب و ترفندهای حکومت پاکستان قرار گیرد.
لذا،دستگیری کنونی ای که از جانب حکومت پاکستان صورت گرفته است بیشتر برای مصئونیت بخشیدن به طالبان است، زیرا با اعلام پیش شرط هایی ازسوی طالبان، برخی مقام های ایالات متحده امریکا اعلام کردند که طالبان دو راه بیشتر ندارد،یا این که به روند صلح با حکومت افغانستان بپیوندند یا هم با حملات نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای بین المللی مستقر در افغانستان مواجه خواهند شد.
اعلام این خبر به معنای آنست که سرباز زدن طالبان از مذاکره رویاروی با حکومت افغانستان، آن گروه را زیر فشار جامعه جهانی بویژه اردوی ایالات متحده امریکا مستقر در افغانستان قرار خواهند داد، و حکومت پاکستان هم که حامی آن گروه است تحت فشار جامعه بین المللی قرار خواهد گرفت. لذا دربند ساختن سران گروه طالبان آن گروه را مصئونیت می بخشد و از تیررس نیرو های بین المللی مصئون نگه میدارد.
پس می توان این گونه نتیجه گرفت که غرض حکومت پاکستان از در بند کردن گروه طالبان نه تحت فشار گذاشتن آن گروه است که به نحوی بازی جدیدی را می توان مشاهده کرد که حکومت پاکستان و سازمان استنخبارات آن کشور در پیش گرفته است. از یک طرف می خواهد به حکومت افغانستان و شرکای بین المللی آن نشان دهد که حکومت پاکستان خواهان ایجاد صلح در افغانستان است و این طالبان هستند که از نشست های دوجانبه سرباز می زنند، از طرف دیگر نوعی مصئونیت دادن به طالبان است.
به هرحال از هر زوایه ای که به وضعیت کنونی نگریسته شود جز بازی موش و گربه از جانب پاکستان نیست. اگر چین و ایالات متحده امریکا خواهان ایجاد صلح در افغانستان باشند و منافع خود را در صلح افغانستان بدانند،فرصت بسیار مناسبی است که حکومت پاکستان را تحت فشار قرار دهند که آماده مذاکره با حکومت افغانستان شود.
شاید یک نکته دیگر را نیز بتوان استنباط کرد آن اینکه :از ابتدای مذاکرات چهارجانبه که میان حکومت افغانستان و پاکستان با حضور نمایندگان چین و ایالات متحده امریکا صورت گرفت، این گمان وجود داشت که تدویر این گونه نشست ها نه برای ایجاد صلح که برای وقت گرفتن و تجدید قوا برای طالبان است. چون زمستان بود و این فرصت برای پاکستانی ها مساعد شد که به بهانه ای مذاکره حکومت افغانستان را از عملیات نظامی موثر باز دارد یا حداقل عملیات نظامی علیه گروه طالبان کاهش پیدا کند. گویا در آستانه ورود فصل بهار قرار داریم، آمدن بهارمی تواند برای طالبان فرصتی دیگری باشد تا به خشونت های گذشته خود علیه مردم افغانستان ادامه دهند و بهار سبز را به رنگ خون تبدیل کنند.
مولف : سید مظفر دره صوفی
